Obywatelski projekt ustawy znoszącej obowiązek szczepień ochronnych, odrzucony listopadzie ub.r. przez Sejm, a także pojawiające się w Polsce zachorowania na odrę sprawiły, że wiele mówiło się w ostatnich miesiącach na temat szczepień ochronnych. CBOS zbadał, jak zmieniło się nastawienie Polaków do szczepienia dzieci?
Większość uważa, że:
- szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami (93%);
- powodują więcej dobrego niż złego (90%);
- szczepionki są bezpieczne (86%).
W mniejszości zaś są ci, którzy sądzą, że:
- szczepionki promowane są nie dlatego, że są potrzebne, lecz dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych (22%),
- szczepionki dla dzieci mogą wywołać poważne zaburzenia rozwojowe (18%).
Opinie na temat szczepień są słabo zróżnicowane społecznie. We wszystkich analizowanych grupach społeczno-demograficznych ogromna większość badanych uważa, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami, są bezpieczne, a szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego.
Nieco bardziej zróżnicowany społecznie jest pogląd, że szczepienia promowane są głównie dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych. Z poglądem tym częściej niż pozostali zgadzają się respondenci:
- w wieku 45–54 lata (26%);
- mieszkańcy miast od 20 tys. do niespełna 100 tys. mieszkańców (28%);
- ankietowani z wykształceniem zasadniczym zawodowym (27%);
- dochodach per capita od 1300 zł do 1799 zł (28%);
- badani identyfikujący się z prawicą (28%).
Natomiast częściej niż inni z przekonaniem tym nie zgadzają się osoby:
- w wieku 25–34 lata (72%);
- absolwenci wyższych uczelni (76%);
- respondenci o najwyższych dochodach per capita (78%);
- badani o lewicowych poglądach politycznych (75%).
Z kolei związek szczepień z poważnymi zaburzeniami rozwojowymi najczęściej negują:
- najmłodsi respondenci (73%);
- absolwenci wyższych uczelni (67%);
- badani o najwyższych dochodach per capita (67%);
- identyfikujący się z lewicą (70%).
W ciągu ostatnich pięciu lat bardzo wyraźnie poprawiło się nastawienie Polaków do szczepień, a szczególnie duża poprawa nastąpiła w ciągu ostatniego półtora roku. W stosunku do lipca 2017 roku wyraźnie wzrósł odsetek badanych uważających, że szczepienia są bezpieczne (wzrost o 13 punktów procentowych) oraz negujących stwierdzenie, że szczepienia mogą wywoływać poważne zaburzenia rozwojowe (wzrost o 14 punktów).
Przybyło również respondentów uważających, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony przed poważnymi chorobami (wzrost o 7 punktów w stosunku do lipca 2017 roku) oraz że szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego (wzrost o 5 punktów). Bardzo znacząco zwiększył się także odsetek badanych sprzeciwiających się opinii, że szczepienia promowane są głównie dlatego, iż leży to w interesie koncernów farmaceutycznych (wzrost o 16 punktów).
Obecnie Polacy częściej niż półtora roku temu uważają, że szczepienia przeciw najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe (87%, wzrost o 7 punktów procentowych), a rzadziej opowiadają się za dobrowolnością szczepień (spadek o 3 punkty, do 9%). Mniej jest też badanych, którzy nie mają wyrobionej opinii na ten temat (o 3 punkty). Niewielka część respondentów miała inne zdanie w tej kwestii.
Ankietowani mogli w swobodnej wypowiedzi rozwinąć ten temat::
- wspominali o wysokiej odpłatności za szczepienia i postulowali, aby były one darmowe;
- mówili, że kalendarz szczepień w przypadku części dzieci powinien być bardziej zindywidualizowany;
- twierdzili, że powinny być wykonywane szczegółowe badania przesiewowe;
- postulowali zagwarantowanie większej dostępności szczepionek pojedynczych dla osób, które nie chcą szczepić dzieci szczepionkami skojarzonymi.
- zwracali uwagę, że w przypadku, gdy rodzice z jakichś powodów obawiają się skutków ubocznych szczepień, powinno się z nimi rozmawiać.
- pojawiały się też wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa szczepień i jakości szczepionek, obaw o to, gdzie i w jakich warunkach są one produkowane, oraz czy szczepionki dostępne w Polsce są równie dobre i bezpieczne jak te w Europie Zachodniej.
Wnioski:
- W ciągu ostatnich pięciu lat poprawiło się nastawienie Polaków do szczepień, a szczególnie wyraźną poprawę odnotowano w ciągu ostatniego półtora roku.
- W tym czasie umocniło się wśród badanych przekonanie, że szczepienia przeciwko najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe – obecnie taki pogląd podziela ogromna większość respondentów.
- Wzrost poparcia dla poglądu, że szczepienia powinny być obowiązkowe, można tłumaczyć ogólną poprawą nastawienia wobec szczepień.
- Polacy obecnie częściej niż półtora roku temu podzielają przekonanie, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami, zaś szczepionki są bezpieczne oraz szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego.
- Coraz rzadsze są opinie, że szczepionki dla dzieci mogą wywoływać poważne zaburzenia rozwojowe oraz że są one promowane przede wszystkim dlatego, iż leży to w interesie koncernów farmaceutycznych.
- Bardzo wyraźnie zmalał odsetek badanych, którzy nie mają wyrobionego zdania na temat szczepień.
Red. (źródło: CBOS)
