Eksperci podkreślają, że szczególnie ważne jest poddawanie się przesiewowym badaniom profilaktycznym, które pozwalają na wykrywanie raka we wczesnym stadium zaawansowania, gdy nie ma żadnych niepokojących objawów i jest on jeszcze wyleczalny.
Dzięki takim badaniom możliwe jest wykrycie zmian przedrakowych. O wadze i skuteczności badań przesiewowych świadczą dane statystyczne. Dzięki Programowi Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, który został wdrożony w Polsce w 2006 r., kobiety w wieku 25-59 lat mogą wykonywać bezpłatne badania cytologiczne raz na trzy lata.
Efekty programu po 10 latach realizacji:
- Zaobserwowano 2,5-krotny wzrost tempa spadku zachorowalności na raka szyjki macicy w grupie kobiet w wieku 25-59 lat – dzięki temu, że cytologia jest pierwszym testem, który może wskazać istnienie zmian przednowotworowych, które można wyleczyć.
- Zaobserwowano 3,5-krotny wzrost tempa spadku umieralności na raka szyjki macicy u kobiet z tej grupy wiekowej – dlatego, że cytologia jest pierwszym testem, wskazującym na możliwość raka szyjki macicy, który – wykryty we wczesnym stadium – jest wyleczalny.
- Zgłaszalność kobiet na cytologię wzrosła dzięki realizacji programu z 59 proc. do ok. 75 proc.
Eksperci podkreślają, że badania przesiewowe, zwane też screeningowymi, są przeznaczone generalnie dla osób zdrowych, bez żadnych niepokojących objawów, które w związku z osiągniętym wiekiem znalazły się w grupie ryzyka.
Poza cytologią, onkolodzy namawiają do wykonywane dwóch innych ważnych rodzajów badań przesiewowych.
– Mammografia, która pomaga wykryć raka piersi, jest zalecana kobietom w wieku 50-69 lat, raz na 2 lata. W wieku 50-65 lat zalecane są też co 10 lat, zarówno u mężczyzn jak i kobiet, badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego, czyli kolonoskopia – mówi dr Michał Kamiński, kierownik Zakładu Profilaktyki Nowotworów z Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Cytologia i mammografia są powszechnie dostępne dla każdej spełniającej kryteria kobiety. Dostępność kolonoskopii jest nieco mniejsza. Można zgłosić się w wybranych placówkach medycznych – tzw. ośrodkach oportunistycznych, które można znaleźć na stronie internetowej Programu Badań Przesiewowych www.pbp.org.pl.
Zgłaszalność na cytologię, wynosząca 75 proc., jest zdecydowanie najwyższa wśród omawianych badań przesiewowych. Mammografię przeprowadza znacznie mniej, bo tylko ok. 40 proc. uprawnionych kobiet. Zgłaszalność na kolonoskopię sięga niestety tylko 20 proc.
Badania przesiewowe zaliczane są do tzw. profilaktyki wtórnej nowotworów. Warto jednak wspomnieć również o założeniach profilaktyki pierwotnej.
– Polega ona na upowszechnianiu w społeczeństwie zachowań eliminujących narażenie na czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, jak: dym tytoniowy, alkohol, otyłość, brak aktywności fizycznej, żywność o wysokiej zawartości cukru, tłuszczu i soli, czerwone mięso, oparzenia słoneczne, wirus zapalenia wątroby B czy wirus brodawczaka ludzkiego – wymienia prof. Jan Walewski, dyrektor Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Red. (źródło: zdrowie.pap.pl)
