Ponad 90 proc. nowotworów złośliwych jelita grubego powstaje z polipów. Kolonoskopia pozwala wykryć i usunąć polipy, które mogą przekształcić się w nowotwór złośliwy. 9 tys. Polaków zostało uchronionych przed rakiem jelita grubego w ostatnich 15 latach dzięki wprowadzeniu kolonoskopii do badań przesiewowych.
W Polsce w badaniach przesiewowych kolonoskopia jest wykorzystywana od 15 lat. Od 2012 r. wysyłane są zaproszenia listowne do osób w wieku 55-64 lata – w tej grupie wiekowej u 25 proc. badanych stwierdza się polipy, a 5 proc. jest zagrożonych rozwojem raka jelita grubego.
Co roku wykonywanych jest w naszym kraju ponad 500 tys. kolonoskopii, a w 2017 r. może być ich nawet 600 tys. W w tym roku po raz pierwszy w ramach badań przesiewowych refundowanych z budżetu wykonanych zostanie bowiem 110 tys. kolonoskopii, czyli ponad dwa razy więcej niż w latach poprzednich. Będzie to możliwe dzięki zwiększenia ich finansowania.
Cześć badań wykonywanych jest prywatnie (jedno kosztuje 300-400 zł), zarówno w badaniach profilaktycznych, jak i diagnostycznych. Badanie ma taką zaletę, iż po szybkim wykryciu polipów można je usunąć i wysłać do analizy histopatologicznej, wykazującej czy guz jest łagodny.
W przypadku wykrycia i usunięcia jednego lub dwóch pojedynczych polipów o rozmiarach do 10 mm badanie należy powtórzyć po 10 latach. Jeśli natomiast nie zostanie wykryty żaden polip, jedno badanie z użyciem kolonoskopii wysokiej jakości gwarantuje, że nie dojdzie do rozwoju raka jelita grubego w ciągu 15-20 lat.
Rak jelita grubego przestał być jedynie chorobą ludzi starszych. Coraz częściej chorują na ten nowotwór również ludzie młodzi, nawet przed 30. rokiem życia. Najbardziej zagrożone są osoby z polipowatością rodzinną. Jest to schorzenie, które powoduje, że w jelicie grubym powstają setki polipów. Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego jest wtedy prawie 100-proc. U takich pacjentów trzeba wykonywać kolonoskopię co roku już od najmłodszych lat, od 12-14. roku życia. Należy również profilaktycznie usunąć jelito grube, najpóźniej przed ukończeniem 40 lat.
Przed rakiem jelita grubego można się chronić stosując odpowiednią dietę. Należy spożywać jak najwięcej warzyw i owoców, a mniej czerwonego mięsa oraz słodzonych i gazowanych napojów. Warzywa i owoce zawierają błonnik, który przyśpiesza perystaltykę jelit, co skraca czas, w jakim przechodzą przez nie niestrawione resztki pokarmowe. Dzięki temu narządy wewnętrzne są w mniejszym stopniu narażone na szkodliwe substancje.
Red. (źródło: PAP)
