Hib, czyli pałeczka hemofilna typu b (haemophilus infuenzae typu b), to powszechnie występująca bakteria, która wywołuje zapalenie dróg oddechowych, ucha środkowego i zagrażające życiu choroby, jak zapalenie opon mózgowych czy sepsa.
Bakteria została po raz pierwszy opisana w 1892 r. przez Richarda Pfeiffera podczas epidemii grypy. Dawna nazwa patogenu – pałeczka Pfeiffera wywodziła się nazwiska badacza. Obecna nazwa łacińska – Haemophilus influenzae i polska – pałeczka grypy mają już tylko znaczenie historyczne, ponieważ od 1933 r. wiadomo, że grypa ma etiologię wirusową.
Człowiek może się nią zarazić głównie przez kontakt z osobą chorą lub nosicielem bakterii. Szacuje się, że zakażać może 25-80 proc. populacji, a najwięcej nosicieli jest wśród dzieci, szczególnie uczęszczających do żłobka i przedszkola. Bakteria osiedla się w nosie lub gardle, ale nie wywołuje chorób, może natomiast wywołać zakażenie u innej, bardziej podatnej osoby.
Pałeczka hemofilna typu b rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzieliną dróg oddechowych chorej osoby. Dzieci zarażają się zwykle od starszego rodzeństwa, które uczęszcza do żłobka lub przedszkola, ale źródłem zakażenia mogą być także rodzice czy opiekunowie pracujący z dziećmi.
Hib może powodować ciężkie, poważne choroby zagrażające życiu. Objawy zakażenia bakterią przyjmują zazwyczaj postać:
- zapalenia nagłośni – może prowadzić do niedrożności dróg oddechowych i uduszenia się dziecka;
- zapalenia płuc;
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych – możliwe powikłania to: głuchota, padaczka, zaburzenia chodu, obniżenie sprawności intelektualnej;
- zapalenia szpiku kostnego;
- zapalenia stawów;
- ropowicy tkanki podskórnej;
- sepsy – ogólnego zakażenia organizmu z ciężkimi objawami ze strony wielu narządów.
Bakterię można wykryć poprzez:
- barwienie metodą Grama materiału pobranego z plwociny lub płynu mózgowo-rdzeniowego;
- posiew materiału pobranego z plwociny lub płynu mózgowo-rdzeniowego, bakteria ma duże wymagania odżywcze i wzrasta najlepiej na agarze czekoladowym;
- test aglutynacji lateksu – w przypadku szybkiej diagnostyki przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych.
W leczeniu stosuje się antybiotyki, np. cefalosporyny III generacji, amoksycylinę, chloramfenikol.
Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień w Polsce Hib stanowiło przyczynę 25 proc. wszystkich bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych. Najwięcej zachorowań notowano u dzieci pomiędzy 6. miesiącem a pierwszym rokiem życia. Po wprowadzeniu profilaktycznych szczepień Hib udało się niemal całkowicie wyeliminować. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobom wywoływanym przez Hib są szczepienia dzieci już w pierwszych miesiącach życia.
Red.
