Nowy Szpital w Olkuszu podejmował korzystne decyzje dla Grupy Nowy Szpital Holding S.A. – stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli. Potwierdziła obawy powiatu olkuskiego, dotyczące możliwości niekorzystnego rozporządzania mieniem i finansami.
Nowy Szpital w Olkuszu Sp. z o.o. należy do Grupy Nowy Szpital Holding S.A., która jest jego większościowym udziałowcem. Zlecał m.in. usługi zewnętrzne oraz udzielał grupie i jej spółkom zależnym pożyczek.
Źródłem problemów jest niekorzystna umowa z 2010 r., którą zawarło starostwo powiatowe w Olkuszu tworząc spółkę Nowy Szpital. Pozbawiło się realnego wpływu na działalność spółki, gdyż stało się mniejszościowym udziałowcem, mimo że wniosło do niej majątek publiczny – ocenia NIK, która zwróciła na to uwagę już w 2011 r. Starostwo nie mogło skutecznie zapobiec niekorzystnym z punktu widzenia podatników działaniom zarządu. Zamiast tego po latach zwróciło się ponownie do NIK o kontrolę Nowego Szpitala.
Pomimo odmowy poddania się kontroli przez Nowy Szpital, a następnie jej utrudniania, NIK przeprowadziła kontrolę według pierwotnych założeń. Stwierdziła, że główny cel przystąpienia przez powiat olkuski do spółki został zrealizowany: przejmując majątek ZOZ, spółka zapewniła ciągłość opieki medycznej mieszkańcom powiatu olkuskiego.
NIK na wniosek poselski oraz starostwa powiatowego w Olkuszu sprawdziła realizację umów związanych z powołaniem i funkcjonowaniem spółki Nowy Szpital Sp. z o.o. w Olkuszu, w tym gospodarowanie przekazanym mieniem oraz zarządzanie kosztami i wynik finansowy.
Z powodu niekorzystnej umowy z 2010 r., powiat został wspólnikiem mniejszościowym spółki, mając zaledwie 30% udziałów. Samorząd nie zadbał też o to, żeby mieć swojego przedstawiciela w zarządzie spółki. Nie miał możliwości, aby zapobiec podjęciu uchwały o treści oczekiwanej przez wspólnika większościowego. Z tych powodów miał bardzo ograniczony wpływ na jej działalność pozamedyczną. Potwierdziła to kontrola NIK w 2011 r.
Główną kwestią sporną pomiędzy powiatem a spółką i jej większościowym udziałowcem były wielkość i zasadność zobowiązań podejmowanych przez szpital wobec głównego udziałowca i podmiotów powiązanych z nim kapitałowo. Powiat nie uzyskał pełnej wiedzy o umowach, stanowiących podstawę tych zobowiązań, a w szczególności o zakresach świadczonych usług, ich uzasadnieniu merytorycznym ani ekonomicznym.
Tymczasem od 2011 r.u spółka Nowy Szpital wbrew stanowisku powiatu olkuskiego konsekwentnie wprowadzała rozwiązania organizacyjne, które polegały przede wszystkim na ograniczeniu zatrudnienia i zlecaniu części zadań podmiotom zewnętrznym (outsourcing), w szczególności Grupie Nowy Szpital Holding S.A. (GNS).
Wbrew stanowisku powiatu podejmowano wiele decyzji, dotyczących np. zlecania usług GNS czy udzielania tej spółce i spółkom jej zależnym pożyczek. Korzystając z uprawnień przewidzianych dla udziałowca większościowego zarząd spółki zawarł z GNS umowy w 2013 r. i 2015 r., zlecając jej realizację usług rozliczanych ryczałtowo. Umowy te zostały zastąpione umową franczyzy i świadczenia usług z 28 lutego 2018 r., zawartą pomimo sprzeciwu powiatu. Zasadność zawarcia umowy franczyzy została zakwestionowana przez starostwo, które w marcu 2018 r. wystąpiło o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników w tej sprawie na drodze sądowej.
W latach 2011-2017 szpital zlecił GNS świadczenie usług zewnętrznych pozamedycznych w 45 zakresach, za kwoty, których wysokość uznał za tajemnicę przedsiębiorstwa i wniósł o ich utajnienie. Zastrzeżenia kontrolerów NIK wzbudził sposób zlecenia GNS 19 zakresów usług, czyli wszystkich poddanych szczegółowej analizie. Powierzono je GNS na podstawie umowy z 2013 r. i z 2015 r.
W badanych zakresach nie przedstawiono NIK dokumentacji potwierdzającej przeprowadzenie analiz ekonomiczno-finansowych (kalkulacji kosztów) i wskazującej na uzasadnienie ekonomiczne ich zawarcia oraz rozeznania rynku (pozyskanie ofert podmiotów konkurencyjnych, świadczących podobne usługi). W analizowanych umowach z GNS nie przewidziano żadnego sposobu dokumentowania realizacji usług, co praktycznie uniemożliwiało potwierdzenie wykonania zleconych zadań. Potwierdzenia takiego nie stanowiły dokumenty przedstawione przez Spółkę w czasie kontroli.
Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, zlecenie GNS realizacji usług mogło prowadzić do nieuzasadnionego zawyżania kosztów działalności spółki i naruszania zasad efektywnego wydatkowania środków publicznych, przekazywanych spółce tytułem realizacji umów zawartych z Małopolskim Oddziałem Wojewódzkim NFZ.
Według NIK, powiat nie wykorzystał wszystkich możliwości zablokowania niekorzystnych decyzji i działań zarządu spółki. Nie potrafił nawet uzyskać wszystkich żądanych informacji. Dopiero w trakcie kontroli NIK (w marcu 2018 r.) starostwo skorzystało z możliwości zaskarżenia do sądu uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie umowy franczyzy (z mocą od 1 stycznia 2018 r.). Nie wykorzystywało też możliwości przewidzianych w Kodeksie spółek handlowych. Tylko jeden raz w 2013 r. przeprowadziło w spółce kontrolę indywidualną jako wspólnik. Natomiast w ogóle nie skorzystało z uprawnienia do żądania wyznaczenia przez sąd firmy audytorskiej w celu zbadania rachunkowości oraz działalności spółki, czy też wystąpienia z roszczeniem o naprawienie szkody.
W ocenie Najwyższej Izby Kontroli, w okresie objętym kontrolą spółka zapewniła ciągłość opieki medycznej mieszkańcom powiatu olkuskiego, w szczególności w rodzaju: lecznictwo szpitalne oraz podstawowa i ambulatoryjna opieka zdrowotna. Zarząd spółki na bieżąco współpracował ze starostwem w sprawach dotyczących wykonywanych świadczeń zdrowotnych. Zakres i sposób realizacji przez spółkę świadczeń opieki zdrowotnej, w odniesieniu do zobowiązań podjętych w chwili przystąpienia powiatu olkuskiego do spółki, nie wzbudził zastrzeżeń NIK.
Sytuację finansową spółki w kontrolowanym okresie uznano za stabilną i umożliwiającą realizację świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie wykonywanym w ramach umów z Małopolskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia. Spółka gospodarowała przekazanym mieniem powiatu zgodnie z przeznaczeniem oraz realizowała działania inwestycyjne, w tym z udziałem środków Unii Europejskiej.
Wnioski NIK
Najwyższa Izba Kontroli wystąpiła do starosty olkuskiego z wnioskiem o rozważenie możliwości korzystania w szerszym zakresie z instrumentów ochrony mniejszościowego udziałowca, przewidzianych w umowie spółki, zawartych w porozumieniach oraz w Kodeksie spółek handlowych. Starosta olkuski poinformował o realizacji tego wniosku.
Spółka Nowy Szpital w Olkuszu na wszelkie sposoby próbowała udaremnić, a następnie utrudnić przeprowadzenie kontroli NIK. Działającemu na podstawie upoważnienia kontrolerowi dwukrotnie odmówiono wstępu do obiektu szpitala i innych pomieszczeń spółki oraz nie przedstawiono do kontroli wymaganych dokumentów. NIK w styczniu 2018 r. złożyła zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 98 ustawy o NIK. W konsekwencji zażaleń NIK, najpierw na odmowę wszczęcia postępowania w sprawie, a następnie umorzenie dochodzenia, w kwietniu 2019 r. Sąd Rejonowy w Olkuszu nakazał prokuraturze dalsze prowadzenie postępowania.
Z kolei kiedy w styczniu 2019 r. NIK zleciła Małopolskiemu Urzędowi Skarbowemu przeprowadzenie kontroli w zakresie prawidłowości kwalifikowania kosztów działalności oraz ich wpływu na wysokość zobowiązań podatkowych, spółka skutecznie zablokowała możliwość tej kontroli, powołując się na ograniczenia w możliwości prowadzenia kontroli w podmiotach gospodarczych, przewidziane w ówczesnej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Takie sytuacje zdarzają się bardzo rzadko – podkreśla NIK.
Red. (źródło: NIK)
Czytaj:
https://pharmaexpress.pl/najnizsze-wynagrodzenie-w-sluzbie-zdrowia-to-4200-zl/
