Ustawa o zawodzie farmaceuty wprowadzi do aptek dodatkowe usługi dla pacjentów i określi, czym jest opieka farmaceutyczna. Jednak konieczne jest uzupełnienie projektu ustawy o regulacje uszczegóławiające zasady sprawowania opieki farmaceutycznej – apeluje Naczelna Izba Aptekarska.
Ustawa o zawodzie farmaceuty w obecnym projekcie definiuje opiekę farmaceutyczną jako świadczenie zdrowotne oraz dopuszcza możliwość prowadzenia przez apteki dodatkowych usług na rzecz pacjentów, jak m.in. przeglądy lekowe, obsługa urządzeń medycznych czy – odbywająca się jedynie za zgodą lekarza – kontynuacja recept dla tzw. pacjentów stabilnych, a więc tych, którzy od lat leczą się tymi samymi lekami.
Wszystko po to, aby wykorzystać potencjał farmaceutów i aptek, które w przyszłości mają stać się lokalnymi centrami zdrowotnymi. Jest to szczególnie istotne z uwagi na rosnącą liczbę pacjentów w wieku senioralnym oraz stopniowo malejącą liczbę lekarzy i pielęgniarek – czytamy w materiałach NIA.
Wprowadzenie rozwiązań systemowych jest koniecznością. Dziś szacuje się, że 6-13 proc.hospitalizacji to skutek nieprawidłowego zażywania leków, czego skutkiem mogą być interakcje czy powikłania polekowe zagrażające zdrowiu, a nawet życiu pacjentów – ocenia NIA.
Ustawa o zawodzie farmaceuty Naczelna Izba Aptekarska przedstawiła swoje uwagi do projektu:
Europejskie i światowe trendy
Podobne rozwiązania funkcjonują m.in we Włoszech, Danii, Belgi, Wielkiej Brytanii i Kanadzie, gdzie w ramach przeglądów lekowych dedykowanych pacjentom z chorobami przewlekłymi m.in astmą, farmaceuta przyczynia się do znacznej poprawy przestrzegania zaleceń lekarskich oraz efektywności kosztowej farmakoterapii. Francja wprowadzając w 2013 r. wsparcie terapeutyczne dla pacjentów przyjmujących doustne leki przeciwzakrzepowe zrealizowała w ciągu pierwszego roku funkcjonowania opieki ponad 161 tys. konsultacji farmaceutycznych w 63% aptek. 90% pacjentów oceniło usługę za komplementarną do porady lekarskiej, a ponad 74% z nich uznało, że przyczyniła się do poprawy stanu ich wiedzy na temat choroby. Inne świadczenia zdrowotne tj. pomiar ciśnienia tętniczego czy sezonowe szczepienia przeciwko grypie, realizowane w autoryzowanych aptekach ogólnodostępnych w Portugalii poprawiają jakość życia Portugalczyków o ok. 8,3%. Jej wartość wyceniono na ponad 979 mln euro. Nie bez znaczenia są również czas i koszty podróży jakie oszczędzają chorzy mogący odwiedzić najbliższą aptekę, aby skorzystać z dodatkowych świadczeń. Według danych brytyjskiego NHS w 2015 r. pacjenci korzystający z porady farmaceutów zaoszczędzili ok. 600 mln funtów, a realizowane przez apteki usługi pozwoliły zaoszczędzić tej instytucji 3 mld funtów. Natomiast polski NFZ, wprowadzając dodatkową usługę porady farmaceutycznej mógłby zaoszczędzić blisko 470 mln zł (raport Deloitte, czerwiec 2018 r. – „Jak wprowadzić w Polsce opiekę farmaceutyczną – rola i wyzwania współczesnej apteki”).
Opieka farmaceutyczna wymaga doprecyzowania
W ocenie Naczelnej Izby Aptekarskiej konieczne jest uzupełnienie przepisów projektu ustawy o regulacje uszczegóławiające zasady sprawowania opieki farmaceutycznej. W projekcie brakuje regulacji określających m. in. wymogi dla farmaceutów, niezbędne do sprawowania opieki farmaceutycznej, warunki lokalowe, procedury wyboru przez pacjenta farmaceuty sprawującego opiekę farmaceutyczną, czy zasady przetwarzania danych zawartych w indywidualnej dokumentacji opieki farmaceutycznej.
Tylko wybrane testy diagnostyczne
Doprecyzowania wymaga również kwestia wykonywania przez farmaceutów testów diagnostycznych. Zdaniem samorządu aptekarskiego ich zakres powinien obejmować na przykład wykonywanie gotowych testów diagnostycznych, dostępnych praktycznie w każdej aptece (np. na obecność narkotyków, helicobacter) oraz uprawnienie farmaceuty do rekomendowania innych metod i badań diagnostycznych przeprowadzanych przez osoby przygotowane do tego profesjonalnie, czyli diagnostów laboratoryjnych.
Należy pamiętać, iż w wielu europejskich krajach farmaceuci wykonują testy diagnostyczne w znacznie szerszym zakresie. Takim przykładem jest Wielka Brytania, gdzie farmaceuci są włączeni w krajowe programy badań przesiewowych w kierunku niektórych chorób bakteryjnych przyczyniają się do wzrostu ich wykrywalności w społeczeństwie. Pomiar glukozy, cholesterolu, kwasu moczowego, bilirubiny, enzymów wątrobowych, hemoglobiny czy kreatyniny w prosty i małoinwazyjny sposób umożliwia wstępną ocenę stanu zdrowia pacjenta i rekomendację kolejnych kroków diagnostycznych.
Szybkie testy diagnostyczne wykonywane są w niektórych aptekach ogólnodostępnych w Hiszpanii już od ponad 20 lat. Podobne rozwiązania wprowadzone są także we Włoszech. Praktyka pozostałych europejskich krajów pokazuje, że farmaceuta w istotny sposób przyczynia się do poprawy wykrywalności wielu jednostek chorobowych, nie ingerując w kompetencje innych zawodów medycznych.
Niezależność farmaceuty
Farmaceuci zatrudnieni w aptekach muszą mieć poczucie, że przepisy gwarantują im niezależność, dzięki której mogą funkcjonować w ściśle określonych ramach. Projekt tej regulacji daje im takie zabezpieczenie. Dzięki tej regulacji będą mogli odmówić wykonania poleceń służbowych, które – w ich przekonaniu – mogą naruszać obowiązujące przepisy (np. polecanie pacjentom preparatów wątpliwej jakości czy zamknięcie apteki, która nie dysponuje wymaganą obsadą fachowego personelu).
Opinia zdemaskuje „czarne owce”
Możliwość wydawania opinii na temat kandydata na kierownika placówki jest uprawnieniem, które od wielu lat przysługiwało samorządowi aptekarskiemu – ma swoje uzasadnienie i powinno być utrzymane. Opinia jest składową wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie nowej placówki. Sporządza ją okręgowa izba aptekarska (OIA) na wniosek wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego (WIF). Wydawana jest na podstawie danych pochodzących z rejestru farmaceutów, prowadzonego przez samorząd aptekarski.
Opinia zawiera informacje o przebiegu dotychczasowej kariery zawodowej farmaceuty, będącego kandydatem na kierownika (m.in. czy był karany dyscyplinarnie, czy brał udział w nielegalnym wywozie leków, czy regularnie uczestniczy w obowiązkowych szkoleniach uzupełniających jego wiedzę). Jej wydanie nie jest wiążące dla organu nadzorczego. Jej celem jest dbałość o czystość zawodu oraz eliminacja z niego tzw. „czarnych owiec”, dlatego ze zdziwieniem należy traktować spójne ze sobą stanowiska ZPA PharmaNET, Konfederacji Lewiatan, Związku Przedsiębiorców i Pracodawców czy opinie niektórych kancelarii prawnych pracujących na rzecz dużych podmiotów sieciowych, sugerujące szczególne władztwo samorządu aptekarskiego w tym zakresie.
Zdaniem Naczelnej Izby Aptekarskiej utrzymanie tych przepisów leży również w interesie pracodawców, którzy będą mieli pewność, że zatrudniony przez nich farmaceuta – kierownik apteki posiada niezbędne kompetencje oraz spełnia najwyższe standardy etyczne.
Kompetencja samorządu aptekarskiego do wydawania opinii w sprawach o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki, w tym przede wszystkim opinii o kandydacie na kierownika apteki, wynika z art. 17 ust.1 Konstytucji RP oraz art. 7 ust. 2 pkt 7 ustawy o izbach aptekarskich oraz art. 99 ust. 4a ustawy Prawo farmaceutyczne. Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie określa porozumienie pomiędzy Naczelną Izbą Aptekarską, a Głównym Inspektoratem Farmaceutycznym. W związku z pracami nad projektem ustawy o zawodzie farmaceuty planowana jest zmiana, tak aby w przyszłości opinia była wydawana na podstawie projektowanej ustawy.
Konkluzja
Naczelna Izba Aptekarska bardzo pozytywnie ocenia projekt ustawy o zawodzie farmaceuty, jednocześnie wskazując, że część jej zapisów wymaga korekty. Projektowane rozwiązania należy uznać przede wszystkim jako propacjenckie – ich wprowadzenie korzystnie wpłynie na cały system ochrony zdrowia.
Uchwalenie ustawy o zawodzie farmaceuty będzie też czytelnym znakiem dla środowiska farmaceutów, mówiącym o wykorzystaniu potencjału tej grupy (ponad 30 tys. profesjonalistów, na co dzień udzielających nawet 2 mln fachowych porad). Będzie również ogromnym docenieniem roli ok. 14 tys. aptek i punktów aptecznych – będących najłatwiej dostępnym elementem systemu ochrony zdrowia, do którego pacjenci często w pierwszej kolejności udają się po poradę.
Red. (źródło: NIA)
Czytaj:
https://pharmaexpress.pl/nowela-prawa-farmaceutycznego-podpisana-przez-prezydenta/
