Kleszcze w Polsce stanowią zagrożenie nie tylko dla ludzi, ale atakują także psy i koty. Najczęściej pasożyta można znaleźć tam, gdzie skóra jest najdelikatniejsza. Należy ich szukać na rękach, nogach, głowie – na granicy włosów i za uszami, w zgięciach stawów, w pachwinach oraz fałdach skórnych.
Kleszcze w Polsce mogą przenosić groźne dla zdrowia, bakterie, wirusy i pierwotniaki. Podobnie jak w pozostałej części Europy, tak i w naszym kraju obserwuje się niepokojącą liczbę zachorowań na boreliozę. Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny od 1 stycznia do 31 maja 2022 r. zarejestrowano w Polsce 2609 przypadków boreliozy. W 2021 r. było w naszym kraju 12 427 przypadków choroby, zaś w 2020 r. -12 933. Jeszcze kilkanaście lat temu rocznie diagnozowano się ok. 4 tys. zachorowań.
Rożnie zapadalność, która wynosi 56/100 tys. mieszkańców. 10,8 proc. zdiagnozowanych osób poddano leczeniu w warunkach szpitalnych. Dla porównania w 2016 r. zanotowano w Polsce 21.200 przypadków boreliozy, przy zapadalności 55,2/100 tys. mieszkańców i 12,4 proc. chorych skierowanych do hospitalizacji. Z kolei w 2015 r. odnotowano na terenie naszego kraju 13.625 przypadków boreliozy, przy zapadalności 35,4/100 tys. mieszkańców, a 14 proc. chorych hospitalizowano.
Do roku 2012 liczba zgłoszonych przypadków boreliozy nie przekraczała 10 tys. rocznie. W 2017 r. dużą liczbę rozpoznań boreliozy odnotowano w województwach: małopolskim, śląskim, mazowieckim, lubelskim, podlaskim, pomorskim oraz warmińsko-mazurskim.
Pamiętaj!
Jak najwcześniejsze usunięcie kleszcza znacząco zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia. Ocenia się, że nawet jeśli kleszcz był zakażony, to w przypadku usunięcia go ze skóry do 12 godzin od momentu ukąszenia. Liczba krętków boreliozy, która przedostanie się do organizmu człowieka, będzie wówczas zbyt mała, aby spowodować zakażenie.
Kleszcze w Polsce mają największą aktywność życiową w godzinach porannych i wieczornych. Najniższa zaś w godzinach południowych, zwłaszcza w okresie letnim w czasie upałów ponieważ kleszcze ograniczają aktywność przy wysokich temperaturach. Najwięcej kleszczy bytuje na skraju lasu. Kleszcze nie wspinają się powyżej wysokości 1–1,5 m metra. Najczęściej można je więc spotkać w trawie, chwastach, krzewach na spodniej stronie liści. Po wyczuciu żywiciela spadają na obuwie lub nieosłonięte nogi. Następnie aktywnie wspinają się w okolice, gdzie skóra jest cieńsza i lepiej ukrwiona.
Ryzyko kontaktu z kleszczem można ograniczyć poprzez:
- noszenie długich spodni (nogawki należy wpuścić do skarpetek), koszul z długim rękawem,
- stosowanie repelentów (preparaty odstraszające) zgodnie z zaleceniami producenta nie należy wydłużać odstępów czasu pomiędzy ich stosowaniem, ponieważ ochrona staje się wtedy nieskuteczna.
Zwykle nie czuć ukąszenia przez kleszcza. Posiadają one bowiem w swojej ślinie specjalne substancje znieczulające. Dlatego też:
- po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy należy dokładne obejrzeć całe ciało,
- wstępne oględziny należy zrobić jeszcze przed wejściem do domu, ponieważ kleszcze przyniesione w ubraniu do domu potrafią przeżyć w pomieszczeniach wiele miesięcy,
- następnie należy obejrzeć dokładnie również zakryte części ciała, w tym również przejrzeć włosy u dzieci, po zauważeniu kleszcza, należy jak najszybciej go usunąć.
Jak usunąć kleszcza?
- należy specjalnym zestawem do usuwania kleszczy lub pęsetą ująć kleszcza przy samej skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, jak najmniej przy nim manipulować lub zgniatać,
- nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia,
- miejsce ukłucia należy zdezynfekować,
- jeśli usunięcie kleszcza sprawia trudności lub nie mamy w tym wprawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.
Kiedy kleszcze w naszym kraju rozpoczynają aktywność?
Kleszcze w Polsce pojawiają się, gdy temperatury w ciągu doby przekroczą 5-7°C i jest wilgotno. Począwszy od marca po przebudzeniu ze snu zimowego kleszcze muszą znaleźć żywiciela. Pierwszy szczyt aktywności sezonowej przypada na marzec-czerwiec. Drugi ma miejsce we wrześniu. Aktywność kleszczy kończy się z chwila obniżenia średnia temperatura powietrza poniżej 5-7°C. Zazwyczaj w Polsce jest to październik i listopad. Sezon aktywności może być zaburzony poprzez anomalie występujące w przyrodzie. Kleszcza można spotkać nawet w grudniu, gdy temperatury dobowe przekroczą 5-7°C.
Red. (źródło: GIS)
