Podstawą nowej piramidy zdrowego żywienia w 2016 r. są różne formy aktywności fizycznej, a nie tylko konkretne produkty spożywcze. Nowa wersja piramidy jest zgodna z najnowszymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Poza wysiłkiem fizycznym propaguje się dietę, w której powinno być jak najmniej cukrów, soli i tłuszczu, a jak najwięcej błonnika z warzyw i owoców oraz produktów zbożowych.
Według nowej koncepcji, wysiłek fizyczny powoduje wydzielanie korzystnych dla zdrowia substancji i wpływa na przemianę materii. Działa on podobnie jak cenne składniki pokarmowe, wchodzi z nimi w korzystne interakcje, chroni przed nadwagą i otyłością, wydłuża życie.
Spośród produktów spożywczych najważniejsze są warzywa i owoce. Każda ich porcja zmniejsza ryzyko wielu schorzeń, w tym głównie chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów, a także wydłuża życie. Dziennie powinno się spożywać co najmniej 400 gramów warzyw i owoców, które można zastąpić sokiem, najlepiej wielowarzywnym. Trzy czwarte dziennego spożycia powinno przypadać na warzywa, a jedna czwarta – na owoce.
Na trzecim miejscu w nowej piramidzie są produkty zbożowe, w tym szczególnie pełnoziarniste (z tzw. pełnego przemiału). Powinny być one spożywane podczas większości posiłków.
Kolejne miejsce zajmuje mleko. Należy wypijać dziennie co najmniej dwie duże szklanki tego napoju, który można zastąpić jogurtem i kefirem lub częściowo serem.
Dopiero na piątym miejscu są produkty mięsne, które powinny być jedynie dodatkiem do warzyw, w tym roślin strączkowych, oraz produktów zbożowych. Najbardziej zalecane są ryby, a najmniej czerwone mięso i wędliny. Powinno się spożywać tygodniowo nie więcej niż 0,5 kg wołowiny, wieprzowiny i drobiu oraz wędlin.
Na ostatnim miejscu, na szczycie piramidy, postawiono tłuszcze, których spożycie powinno być ograniczane – szczególnie zwierzęce. Z danych Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że ogółem spożycie tłuszczów zwiększyło się w naszym kraju trzykrotnie, co przyczyniło się do wzrostu nadwagi i otyłości. W efekcie dzieci z nadwagą i otyłych jest u nas 3-4 razy więcej niż przed 20 laty. Najgorsza sytuacja występuje w woj. mazowieckim, gdzie prawie co trzeci nastolatek w wieku 10-15 lat ma kłopoty tuszą.
W piramidzie nie ma miejsca dla cukru i słodyczy, które można zastąpić owocami i orzechami. Nie wolno również dosalać potraw i lepiej kupować gotowe produkty spożywcze o niskiej zawartości soli, ponieważ zwiększa ona ryzyko zawału serca i udaru mózgu oraz raka żołądka. Sól możemy zastępować ziołami, jak rozmaryn, oregano, tymianek, kurkuma, imbir i cynamon, które mają wiele cennych składników.
Na nasze zdrowie wpływa również wypijanie odpowiedniej ilości płynów. Należy dziennie spożywać co najmniej 1,5 litra płynów. Poza wodą i sokami zaleca się picie kawy i herbaty. 3-5 filiżanek kawy dziennie, również tej bezkofeinowej, zmniejsza ryzyko wielu takich chorób, jak udar mózgu, cukrzyca, choroby Alzheimera i Parkinsona.
Red.
