Osteoporoza to jedno z najczęstszych schorzeń współczesnego społeczeństwa. Zwana często „cichym zabójcą”, ponieważ początkowo nie ma żadnych zauważalnych objawów. Choć dotyka głównie osoby w wieku powyżej 60. roku życia, ryzyko jej wystąpienia związane jest z wieloma dodatkowymi czynnikami.
Profilaktykę należy więc stosować już od najmłodszych lat. Jest to niezwykle ważne, bo właśnie w pierwszych latach życia dziecka kości osiągają szczytową gęstość kostną. Prawidłowo zbilansowana dieta, bogata w składniki odżywcze wzmacniające budowę kości, to jeden z podstawowych elementów profilaktyki. Jak zatem powinniśmy bronić się przed osteoporozą?
W Polsce odsetek osób cierpiących na osteoporozę cały czas rośnie. Obecnie jest nią zagrożonych 40 proc. kobiet i 13 proc. mężczyzn po 50.r. ż. Choć częściej atakuje kobiety oraz osoby starsze, zdarzają się przypadki występowania tego schorzenia również u osób młodych. Ta podstępna choroba polega na postępującym ubytku masy kostnej, czego efektem jest zwiększona podatność na złamania, które są głównym objawem osteoporozy. Złamania osteoporotyczne prowadzą często do niepełnosprawności i trwałych uszczerbków na zdrowiu. Osteoporoza jest uważana za schorzenie geriatryczne, natomiast właśnie we wczesnym dzieciństwie należy dopatrywać się źródła jej powstawania.
Ciąża a ryzyko osteoporozy
Ciąża nie zwiększa ryzyka zachorowania na osteoporozę, jeżeli kobieta dostarcza swojemu organizmowi odpowiednie ilości składników odżywczych, w tym przede wszystkim wapnia. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta w II i III trymestrze, należy zatem zwiększyć podaż produktów bogatych w wapń. Możemy do nich zaliczyć między innymi mleko i przetwory mleczne takie jak jogurty naturalne, maślanki, kefiry, sery białe i żółte, a także jajka, ryby o jadalnym szkielecie, brokuły, migdały czy soję. Kolejnym ważnym składnikiem jest witamina D, która bierze udział w regulacji wapniowo-fosforanowej i jest warunkiem prawidłowego wchłania wapnia do organizmu. Jej niedobory wpływają nie tylko na układ szkieletowy dziecka, ale i na utratę wapnia z kości ciężarnej. Witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni UV oraz dostarczana jest z diety, głównie z takich produktów jak: tłuste ryby, jaja, mleko.2 Jednak ze względu na alarmujące wyniki badań związanych z powszechnym niedoborem tego składnika, eksperci zalecają jego suplementację przez cały rok, o czym szczególnie powinny pamiętać kobiety ciężarne.
Karmienie piersią najlepszą profilaktyką
Jak podaje najnowszy Poradnik karmienia piersią, według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii oraz Żywienia Dzieci, zapotrzebowanie na energię dostarczaną z pożywienia u kobiety karmiącej piersią wzrasta o ok. 500 kcal na dobę, czyli jest nawet większe niż w ostatnim trymestrze ciąży.1 Dodatkowo kobieta karmiąca powinna zwrócić szczególną uwagę na produkty bogate w wapń. Zdrowa i zbilansowana dieta dostarcza jej i dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych i mineralnych. Nawet w przypadku niedoborów, dziecko otrzyma w mleku matki wszystkie potrzebne mu składniki. Jest to niezwykle ważne, ponieważ jeszcze długo po narodzinach, w okresie karmienia piersią i rozszerzania diety dziecka, intensywnie rozwija się jego mózg, kształtuje się układ odpornościowy, dojrzewa układ pokarmowy i programuje się metabolizm. W tym czasie kształtują się także nawyki żywieniowe.
Niedobory w diecie matki karmiącej, wpływają negatywnie na jej organizm. W przypadku niedoboru wapnia, uruchamiane są jego zapasy zmagazynowane w tkance kostnej matki, tak aby dziecko wraz ze spożywanym pokarmem otrzymywało odpowiednią ilość tego pierwiastka. Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego przez dr inż. Danutę Gajewską oraz prof. Barbarę Królak-Olejnik we współpracy z Fundacją Nutrica: „Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia matek karmiących piersią dzieci w wieku powyżej dwóch miesięcy”, w diecie kobiet karmiących piersią istnieje wiele nieprawidłowości. Aż 70 proc. badanych matek miało zbyt niskie stężenie witaminy D3 w organizmie.2 Warto więc zwracać uwagę na codzienny jadłospis oraz uwzględnić w nim odpowiednią ilość produktów bogatych w białko, wapń i witaminę D, ponieważ prawidłowo zbilansowana dieta zmniejsza ryzyko wystąpienia osteoporozy.
Prawidłowa dieta od najmłodszych lat
O kości trzeba dbać już od najmłodszych lat — to najlepsza profilaktyka osteoporozy. Poprzez prawidłowe żywienie w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka rodzice mają realny wpływ na zdrowie dziecka teraz i w przyszłości. Dobrze więc, jeśli rodzice troszczą się o wykształcenie prawidłowych nawyków żywieniowych u swoich dzieci i zachęcają je do aktywności fizycznej. Co ma wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na osteoporozę w wieku dorosłym?
Odpowiednio zbilansowana dieta i aktywność fizyczna sprzyjają budowaniu zdrowych, silnych kości w wieku dziecięcym. Dzięki temu szczytowa masa kostna, osiągana około trzydziestego roku życia, będzie większa.
Wapń jest niezbędnym składnikiem zdrowych kości, dlatego tak ważne jest dostarczanie go organizmowi w odpowiedniej ilości.
Witamina D jest niezbędna do utrzymania prawidłowego stężenia wapnia w organizmie.
Fosfor. Warto wiedzieć, że zarówno jego niedostateczne, jak i nadmierne spożycie niekorzystnie wpływa na stężenie wapnia. Ze względu na jego szerokie występowanie i łatwe wchłanianie z przewodu pokarmowego rzadko stwierdza się jego niedobór.
Białko. W odpowiednie spożycie białka jest niezbędne do utrzymania sprawności układu ruchu. Niedobór białka u dzieci prowadzi do zaburzeń wchłaniania wapnia, co warunkuje utratę masy kostnej. Należy pamiętać, że również zbyt duże spożycie białka niekorzystnie wpływa na gospodarkę wapnia.
Red.
