Jedną z najczęstszych dysfunkcji widzenia po przekroczeniu 40. roku życia jest starczowzroczność, zwana inaczej presbiopią. Objawia się tym, że obraz z bliska staje się nieostry i rozmazany, podczas gdy dalszy plan widzimy zupełnie wyraźnie.
Presbiopia najczęściej skutkuje rozmazywaniem obrazu na tzw. pierwszym planie widzenia i problemami z czytaniem przy słabym oświetleniu. Gdy jesteśmy zmuszeni oddalać od siebie rękę z książką, aby przeczytać litery, wówczas możemy podejrzewać, że mamy do czynienia ze starczowzrocznością. Jednak nie należy się nadmiernie martwić tymi sygnałami, gdyż presbiopia to nie choroba, a naturalna konsekwencja wieku. Dlatego do tej pory nie wymyślono żadnego leku na tę dysfunkcję, ale współczesna technologia oraz rozwój medycyny rozwinęły skuteczne sposoby na radzenie sobie z niewyraźnym obrazem.
– Przez większość życia soczewka naszego oka zmienia swój kształt, aby zapewnić wyraźne i ostre widzenie przedmiotów z różnych odległości. Nazywamy to akomodacją soczewki. Najczęściej po 40. roku życia niektóre mięśnie naszej gałki ocznej odpowiedzialne właśnie za zmianę kształtu soczewki osłabiają się, a soczewka twardnieje i traci elastyczność. Prowadzi to do stopniowego zaniku bliskiego widzenia – wyjaśnia dr n. med. Andrzej Styszyński, okulista i ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej.
Presbiopia a dalekowzroczność
Presbiopia jest bardzo często mylona z dalekowzrocznością (nazywaną też nadwzrocznością). Objawy obu przypadłości mogą wydawać się podobne, jednak u ich podstaw leżą inne przyczyny. Dalekowzroczność jest zwykle spowodowana nieco krótszą długością osi gałki ocznej.
Jeśli nie jesteśmy pewni swojej wady, w jej rozpoznaniu pomoże nam okulista lub optometrysta. Warto zgłosić się do specjalisty, który przeprowadzi kompleksowe badanie i przedstawi zindywidualizowany sposób korekcji.
Profesjonalnego optyka musi cechować indywidualne podejście do każdej osoby odwiedzającej salon. Dobrze przygotowany, czyli wykształcony optyk potrafi zadać właściwe pytania potencjalnemu pacjentowi i, współpracując z optometrystą lub lekarzem okulistą, doradzić jakie należy podjąć kroki, aby rozwiązać dany problem.
Jak sobie radzić z dysfunkcją?
Istnieje kilka sposobów radzenia sobie ze starczowzrocznością. W zależności od stopnia nasilenia naszego problemu oraz oczekiwań, a także trybu życia, możemy skorzystać z kilku sprawdzonych rozwiązań, których szczegóły należy ustalić indywidualnie ze specjalistą.
Okulary – najprostszy sposób korekty wzroku. Jeśli z presbiopią boryka się osoba, która wcześniej nosiła już okulary, specjalista może zasugerować korzystanie z dodatkowej pary, przeznaczonej wyłącznie do czytania i specjalistycznych czynności, które wymagają od nas skupienia na tzw. najbliższym planie. Takie okulary wykorzystują najpopularniejsze soczewki jednoogniskowe.
Możemy też skorzystać z innego rodzaju soczewek. Istnieją np. soczewki do pracy biurowej, dzięki którym będziemy widzieć wyraźnie nie tylko to, co tuż przed naszymi oczami (zazwyczaj ok. 30 cm przed okularami), ale bez problemu dostrzeżemy także detale na ekranie monitora.
Ciekawym rozwiązaniem są również soczewki dwuogniskowe (lub nawet trzy- lub cztero-), dzięki którym patrząc w dół korzystamy z części szkła korygującego presbiopię, a patrząc na wprost czy w górę wykorzystujemy soczewki korygujące inną wadę.
Ostatnią wersją zaawansowanych okularów są modele z soczewkami progresywnymi, które pozwalają w płynny sposób zmieniać skupienie widzenia na planie bliskim, średnim i dalekim. Podobnie jak soczewki jednoogniskowe, nie zniekształcają one wyglądu naszych oczu.
Analogicznie do soczewek w okularach, możemy również znaleźć soczewki kontaktowe korygujące w odpowiedni sposób nasz wzrok. Obecnie na rynku występuje wiele różnych rodzajów progresywnych soczewek, które w zależności od potrzeby działają na wybrane wady wzroku. Ich wybór należy skonsultować ze specjalistą i poprzedzić kompleksowym badaniem wzroku.
Najnowszym rozwiązaniem są soczewki wewnątrzgałkowe. Istnieje bowiem możliwość wszczepienia sztucznej soczewki do oka. Wiąże się to z zabiegiem chirurgicznym, dlatego to rozwiązanie to jest polecane osobom, które dotyka dodatkowo inna, poważniejsza wada, np. zaćma.
Jak zapobiegać presbiopii?
Niestety nie jesteśmy w stanie skutecznie przeciwdziałać presbiopii. Stres, czytanie w niekomfortowych warunkach czy wzmożona praca przy komputerze nie wpływają na wcześniejsze pojawienie się tej dolegliwości. Nie oznacza to jednak, że możemy bagatelizować problem. Ważne jest dbanie o komfort widzenia na co dzień, które wcześniej wykształca w nas korzystne nawyki. W sytuacji, gdy starczowzroczność już nas dotknie, objawy mogą się tylko nasilać.
Warto pamiętać o chwili wytchnienia dla naszych oczu. W ciągu dnia należy wprowadzać przerwy w patrzeniu w monitor, nie kierować wzroku na źródła bardzo intensywnego światła oraz starać się nie męczyć oczu np. czytaniem bardzo małych liter przy niedostatecznym oświetleniu.
