Głównym zadaniem wszystkich szczepień jest indukowanie odporności na zakażenie. Szczepionka powinna mieć maksymalną skuteczność ochrony przed chorobą i maksymalne możliwe bezpieczeństwo.
Przygotowanie szczepionki jest często wieloletnim procesem równoważenia obu wymagań z uwzględnieniem biologii patogenu. Często najbezpieczniejsze szczepionki zabite (stosuje się w nich zabite, inaktywowane drobnoustroje) okazywały się nie tylko nieskuteczne, ale mogły powodować cięższy przebieg zakażenia niż szczepionki żywe (zawierają żywe wirusy, bakterie). Jednocześnie w ciągu ostatnich lat ciągle podwyższane są wymogi bezpieczeństwa (eliminacja czynników dodatkowych).
Zjawiska te powodują, że aktualnie zapobieganie szczepieniami chorobom wirusowym dotyczy tylko kilkunastu chorób spośród wielu tysięcy wywoływanych przez te patogeny. Tym bardziej należy docenić wyeliminowanie ospy prawdziwej czy aktualne wyeliminowanie wirusa polio 2. typu i tym bardziej niebezpieczne staje się unikanie przez wiele osób szczepień w oparciu o nieprawdziwe lub nieaktualne informacje szerzone przez grupy osób pozornie dbających o zdrowie i wolność obywateli. Przekroczenie określonej liczby nieszczepionych osób prowadzi w sposób nieuchronny do epidemii, której ofiarami będą nie tylko ci którzy się nie zaszczepili, ale i ci którzy ze względu na swój stan zdrowia nie mogli być zaszczepieni.
Szczepienia przeciwko pneumokokom
Od 2007 r. najważniejszym priorytetem zmian w polskim Programie Szczepień Ochronnych (PSO) jest wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko pneumokokom w populacji dzieci do 2. r. życia. Wynika to z sytuacji epidemiologicznej, zakażenia pneumokokowe są dominującym problemem zdrowotnym ludzkości nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Choroby związane z zakażeniem pneumokokowym są przyczyną zgonu około 1,6 mln ludzi w ciągu roku na wszystkich kontynentach, w tym przyczyną zgonów pół miliona dzieci poniżej 5. roku życia z powodu zapaleń płuc.
Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia z uwagi na priorytety zdrowotne dla całej populacji, które wynikają z zakresu działania i efektywności klinicznej zarejestrowanych w Polsce szczepionek zarekomendował szczepionkę PCV13 do realizacji powszechnych szczepień ochronnych u dzieci do 2. r. życia w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych do PSO na 2017 r.
Od stycznia 2017 r. szczepionką refundowaną w ramach powszechnych szczepień obowiązkowych dla dzieci do 2. r. życia ma być szczepionka PCV10. Obie szczepionki istotnie różni zakres działania i efektywność uzyskana w powszechnych szczepieniach dzieci do lat 2, jak również wpływ na populacje nie szczepioną.
Członkowie Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia wielokrotnie przedstawiali w Ministerstwie Zdrowia różnice między szczepionką PCV13, a szczepionką PCV10 szczególnie widoczne w warunkach polskich. Dane Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego – KOROUN: http://www.koroun.edu.pl/pdf/ICHP_2015.pdf
Działanie i efektywność PCV13 i PCV10
1. Na podstawie raportowanych zgłoszeń inwazyjnych zakażeń pneumokokowych (IChP) do Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego – KOROUN w 2015 r. wynika, że pokrycie PCV10 stanowi 67,9 proc. w grupie dzieci do 2 r.ż., a szczepionka PCV13 zapewnia ochronę przed 82,1 proc. przypadkami IchP.
Natomiast dyrektywa WHO z 2012 r. zaleca wybór szczepionki do narodowych programów szczepień ochronnych oparty na jak najszerszym pokryciu serotypów odpowiedzialnych za IChP. Różnica w pokryciu serotypów nie są małe wynoszą ponad 14 proc. na korzyść PCV13.
2. Szczepionka PCV13 jako jedyna posiada rejestracje EMA w zapobieganiu zakażeniom wywołanym przez serotyp 19A.
3. Szczepionka PCV10 w dwu badaniach wykazywała krzyżową ochronę u dzieci do drugiego r. życia. Jednak ostatnie badania np. w Chile nie potwierdzają tego faktu, zachorowania wywołane serotypem 19A, które drastycznie wzrosły w grupie dzieci do 2. r. życia szczepionych od 2011 r. PCV10. Jest to dowód na brak potwierdzenia tzw. odporności krzyżowej. W tym kontekście okazuje się ważne, że szczepionka PCV10 nie uzyskała rejestracji w zapobieganiu zakażeniom serotypem 19A.
4. Zakażenia wywołane serotypem 19A, który jest wieloantybiotykooporny są poważne i w wysokim stopniu śmiertelne. Szczepionka PCV13 zapewnia teoretyczną, 93,8 proc. odporność (dane KOROUN) przed wszystkimi antybiotykoopornymi serotypami pneumokoków w Polsce, które są odpowiedzialnymi za IChP. W krajach, gdzie wprowadzono szczepienia PCV10 obserwuje się wzrost zakażeń serotypem 19A.
5. Szczepionka PCV13 zawiera serotyp 3, który odpowiedzialny jest za wzrost zakażeń wśród starszych dzieci, ale przede wszystkim u osób w wieku podeszłym, gdzie śmiertelność jest bardzo wysoka. Ze względu na słabszą immunogenność wobec serotypu 3 szczepionka PCV13 w pełni nie zabezpiecza przed poważnymi zakażeniami pneumokokowymi, zapewnia ochronę od 44 do 86 proc. w różnych badaniach.
6. Szczepionka PCV13 jako jedyna ma rejestracje i rekomendacje wszystkich międzynarodowych gremiów opiniotwórczych w grupach ryzyka; w tym także Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia. Szczepionka PCV10 rekomendowana jest w grupie wcześniaków.
7. Powszechne szczepienia PCV13 u dzieci do lat 2 zapewniają ochronę populacyjną przed zapaleniem płuc we wszystkich grupach wiekowych, co wynika to z redukcji nosicielstwa bakterii. Szczepionka PCV13 istotnie zmniejszyła nosicielstwo pneumokoków zawartych w szczepionce, natomiast szczepionka PCV10 ma ograniczony wpływ na nosicielstwo.
Źródło: ogolnopolskidzienszczepien.pl
