Rynek suplementów diety rozwija się w dynamicznym tempie. Jak wynika z badań firmy PMR w latach 2017–2020 polski rynek będzie rósł rocznie o blisko 8 proc. a jego wartość ma przekroczyć 5 mld zł.
W Ministerstwie Zdrowia i Ministerstwie Rolnictwa prowadzono wiele prac, mających na nowo ukształtować ramy regulacyjne tego sektora. Zwłaszcza w zakresie nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a także innych przepisów, które swoim zakresem obejmują wiele zagadnień mogących istotnie wpłynąć na dalszą dynamikę wzrostu tego sektora.
Jakie szanse i zagrożenia niosą dla rynku suplementów nowe regulacje? Czy zmiany spowolnią rozwój tego sektora? I jak już teraz firmy mogą się do nich przygotować? Na te zagadnienia, zwracano uwagę podczas spotkania zorganizowanego przez Deloitte Legal, Centrum Prawa Żywnościowego oraz Krajową Radę Suplementów i Odżywek.
Pytania i odpowiedzi
Jedno z najczęściej zadawanych pytań dotyczy warunków prawnych wprowadzania do obrotu w Polsce suplementów diety znajdujących się już w obrocie w innych państwach członkowskich UE. Wątpliwości w tym zakresie budzi przede wszystkim to, czy takie produkty wymagają notyfikacji czy są z tego obowiązku zwolnione – zwracali uwagę eksperci.
Zgodnie z przepisami ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, także suplementy wprowadzone uprzednio w innych krajach UE powinny być notyfikowane do Głównego Inspektora Sanitarnego, a w powiadomieniu należy wskazać właściwy organ tego państwa, który został powiadomiony o wprowadzeniu. Podmiot dokonujący zgłoszenia powinien także dołączyć kopię uprzedniego powiadomienia lub zezwolenia. Nie można więc przyjmować, że obecność danego suplementu na innych rynkach europejskich wyłącza obowiązek zgłoszenia produktu w Polsce.
Inna kwestia, która budzi wątpliwości, to wykorzystywanie w suplementach diety surowców/składników kwalifikowanych jako novel food (tzw. nowa żywność). Główny Inspektor Sanitarny prosi o przedstawienie dowodów, że dany składnik był wykorzystywany w Unii Europejskiej przed 15 maja 1997 r. Jeśli podmiot nie jest w stanie przedstawić takich dowodów, konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej procedury autoryzacyjnej. Istotne dla branży jest, że od stycznia 2018 r. zmianie uległa unijna regulacja w zakresie novel food, tj. dotychczasowe rozporządzenie (WE) nr 258/97 zostanie zastąpione rozporządzeniem nr 2015/2283 w sprawie nowej żywności.
W zakresie reklamy ważna jest mi.in. relacja przepisów Kodeksu Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety w stosunku do pojawiających się propozycji/projektów bardziej szczegółowego, ustawowego uregulowania reklamy tej kategorii produktów. Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety już dzisiaj ma znaczenie nie tylko etyczne – ale wobec przyjęcia przez dużą cześć branży – również prawne, kształtując dobre obyczaje w obrocie gospodarczym dotyczącym suplementów diety – podkreślają eksperci.
Regulacje dotyczące produktów spożywczych
Chodzi głownie o ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Ustawa ma zastosowanie do wszystkich relacji handlowych w zakresie obrotu produktami rolnymi i spożywczymi, w tym także suplementami diety. Głównym celem ustawy jest ochrona drobnych producentów i dostawców produktów rolnych i spożywczych przed nieuczciwymi praktykami silnych ekonomicznie, skonsolidowanych podmiotów z sektora dystrybucji oraz przetwórstwa. Zdecydowana większość umów zawieranych przez podmioty z sektora FMCG (jak też z sektora drogeryjnego, w zakresie w jakim umowy te dotyczą produktów spożywczych, w tym suplementów diety) może być oceniana z punktu widzenia zgodności z ustawą.
Klauzule generalne, zastosowane w ustawie dla określenia zakazanej praktyki polegającej na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej, powodują, że zarówno organ stosujący, jak i sądy będą miały możliwość szerokiej interpretacji postanowień ustawy. Nawiązania do istniejących konstrukcji prawnych umożliwią odpowiednie stosowanie orzecznictwa rozwiniętego na gruncie innych ustaw – w konsekwencji ze stosowaniem wymienionej ustawy będzie wiązała się duża doza niepewności co do stabilności wykładni jej przepisów przez ograny administracji i sądy powszechne.
Umowy, obejmujące szerokie spektrum skomplikowanych rabatów, upustów i opłat dodatkowych, mogą wiązać się z ryzykiem dla nabywców, na rzecz których rabaty, upusty i opłaty są udzielane – oceniają eksperci.
Zatem, postanowienia umów pomiędzy dostawcami i dystrybutorami dotyczące rabatów, upustów, czy opłat, które będą potencjalnie zbyt uciążliwe dla dostawcy, a nie były z nim indywidualnie negocjowane lub też są wyraźnie wskazane w treści ustawy, będą wiązały się z ryzykiem uznania ich za formę nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej.
W opinii ekspertów, istnieje szereg mechanizmów umożliwiających wyeliminowanie powyższego ryzyka, a wybór konkretnego zależy głównie od charakteru relacji danego podmiotu z jego kontrahentami.
Red. (źródło: Deloitte)
