Objawy chorób serca mogą pojawić się nagle lub narastać przez lata. Sercu szkodzi stres, zwłaszcza częsty i długotrwały. Do chorób serca przyczynia się też zła dieta wpływająca na otyłość, wysoki poziom cukru i cholesterolu we krwi, a także nadmiar rozmaitych używek. Wykonywanie badań zaleca się także osobom, u których nie rozpoznano jeszcze choroby.
W Polsce najczęstszą przyczynę zgonów stanowią choroby układu krążenia, które odpowiadają za prawie połowę przypadków śmiertelnych i są jednym z powodów inwalidztwa, a przedwczesna umieralność powyżej 65. roku życia należy do wysokich w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej – 89 proc. u mężczyzn i 67 proc. u kobiet. Według danych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, z powodu zawału serca umiera codziennie w naszym kraju ok. 100 osób, a ogółem choroby układu sercowo-naczyniowego są przyczyną prawie 500 zgonów każdego dnia.
Z analiz ekspertów WHO wynika, że ok. 80 proc. przypadków chorób serca można uniknąć, o ile uda się wyeliminować najważniejsze czynniki ryzyka. Dane przedstawione przez WHO pokazują też, że w perspektywie 20 lat choroby serca i naczyń będą dominującą przyczyną przedwczesnej umieralności w Europie.
W ostatnich latach widoczny jest postęp związany z leczeniem chorób układu krążenia. Najważniejsze czynniki występowania chorób sercowo-naczyniowych to otyłość, brak lub mała aktywność fizyczna, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe. Polskie badanie WOBASZ wykazało, że 46 proc. mężczyzn i 21 proc. kobiet jest w grupie wysokiego ryzyka, tzn. szansa wystąpienia udaru mózgu oraz zawału jest wysoka.
Do głównych objawów choroby serca należą: ból w klatce piersiowej, kołatanie serca, duszność, omdlenia, zmęczenie, obrzęki na nogach czy klatce piersiowej, zasinienie skóry, warg i paznokci. W przypadku ich występowania najlepiej udać się do lekarza.
Najczęściej diagnozowane choroby to: najpowszechniejsza postać choroby serca, czyli choroba wieńcowa; choroba nadciśnieniowa serca; choroba niedokrwienna serca, będąca wynikiem miażdżycy tętnic; zapalenie mięśnia sercowego, czego przyczyną mogą być bakterie, wirusy, grzyby lub choroba układu odpornościowego; zastoinowa niewydolność serca, występująca najczęściej u ludzi starszych; wrodzona wada serca, która może objawić się po latach.
Schorzeniom serca w ogromnej mierze może zapobiec odpowiednia profilaktyka. Oto 10 podstawowych zaleceń w profilaktyce chorób serca:
- dieta i antyoksydanty,
- rzucenie palenia,
- ograniczenie alkoholu,
- zażywanie ruchu,
- kontrola ciśnienia krwi,
- kontrola cholesterolu,
- kontrola cukru,
- kwas acetylosalicylowy,
- nauka radzenia sobie ze stresem,
- Program profilaktyki chorób układu krążenia NFZ.
Cykliczne wykonywanie kontrolnych badań zaleca się także osobom, u których nie rozpoznano jeszcze choroby. W przypadku jej zdiagnozowania konieczne jest szybkie wdrożenie właściwej terapii, zalecanej w schorzeniach serca i układu krążenia. Czas odgrywa tu bowiem niebagatelną rolę.
Red.
