Ministerstwo Zdrowia inauguruje drugą edycję kampanii promującej ideę medycyny transplantacyjnej. Transplantacja narządów, tkanek i komórek jest uznaną od lat i stale rozwijającą się dziedziną medycyny, ratującą życie i zdrowie tysiącom chorych. EUDONORGAN to program, który przez szkolenia i działalność promocyjną podnosi świadomość społeczną w zakresie dawstwa i przeszczepiania narządów w Unii Europejskiej i krajach sąsiednich.
W Polsce corocznie wykonuje się około 1500 zabiegów przeszczepienia narządów (zestawienie na końcu materiału), ale potrzeby są dużo większe. Według danych z września 2018 r. na przeszczep oczekuje prawie 2000 chorych.
Liczba transplantacji przeprowadzonych w Polsce w latach 2010-2018
Dawcami w naszym kraju są przede wszystkim osoby zmarłe. Pobranie narządu od dawcy zmarłego i żywego poprzedzają:
- wykluczenie wyrażenia sprzeciwu w przypadku dawców zmarłych oraz uzyskanie zgody na pobranie od dawców żywych,
- kwalifikacja medyczna dawcy, która ma na celu bezpieczeństwo biorcy (np. wykluczenie aktywnego zakażenia lub nowotworu u dawcy, które mogłyby być przeniesione z przeszczepem do biorcy), a w przypadku dawcy żywego przede wszystkim jego bezpieczeństwo.
Wykluczenie wyrażenia sprzeciwu na pobranie narządów i tkanek odbywa się poprzez ustalenie czy istnieje tego typu zastrzeżenie w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów lub ustalenie posiadania przez potencjalnego dawcę sprzeciwu wyrażonego pisemnie lub w rozmowie z bliskimi.
W przypadku co dziesiątego potencjalnego dawcy w Polsce odstępuje się od pobrania narządów, pomimo braku wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów oraz braku pisemnego sprzeciwu na bycie dawcą po śmierci, ponieważ bliscy nie s± w stanie przekazać jednoznacznej woli osoby zmarłej wyrażonej za życia dotyczącej bycia dawcą, bo jej nie znają.
– Z badań CBOS wynika, że aż 80 proc. Polaków jest gotowych oddać swoje narządy po śmierci. Natomiast niepokojący jest to, że 75% z nich nigdy nie rozmawiało o tym ze swoimi najbliższymi – mówi wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski.
Polskie prawo pozwala na pobranie narządów, jeśli zmarły nie zgłosił za życia swojego sprzeciwu. Jednak najczęściej jest tak, że to bliscy osoby zmarłej, nie znając jej woli, deklarują swój sprzeciw. Dlatego ważne jest określenie i przekazanie swojej woli bliskim, aby w momencie bezsprzecznej tragedii, jak jest śmierć, nie istniały wątpliwości związane ze stanowiskiem zmarłego wobec ofiarowania narządów i tkanek do przeszczepienia.
W przypadku dawstwa od osób żywych ważne jest, aby rodzina pacjenta wymagającego przeszczepienia nerki lub fragmentu wątroby wiedziała, że istnieje możliwość pomocy bliskiemu poprzez zadeklarowanie chęci bycia żywym dawcą narządu. Dawstwo od osób żywych
W przypadku przeszczepienia nerki lub fragmentu wątroby, dawcą może być osoba żyjąca. Zabieg taki nie powoduje uszczerbku dla zdrowia dawcy. Liczba zabiegów pobrań i przeszczepień nerek od dawców żywych w Polsce wprawdzie wzrasta, ale jest wciąż niska, wynosi do 5 proc. wszystkich przeszczepień nerek, podczas gdy udział takich zabiegów w Europie wynosi do 30 proc. Wskaźnik ten wynosi w Czechach 10 proc., na Słowacji – 13 proc., na Łotwie – 17 proc., w Norwegii 19,5 proc., w Niemczech – 28 proc., w Szwecji – 31 proc, w Szwajcarii – 39 proc., a w Holandii – aż 57 proc.
Od 2010 r. Poltransplant zatrudnia szpitalnych koordynatorów pobierania narządów od dawców zmarłych, co umożliwia prowadzenie pobrań w ponad 200 szpitalach w Polsce. W celu zwiększenia liczby przeszczepień od dawców żywych, na lata 2011-2020 obowiązuje Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. W 2018 r. utworzono stanowiska koordynatorów pobierania i przeszczepiania nerek od żywych dawców w Ośrodkach Kwalifikujących biorców nerek do przeszczepienia.
Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, kampanie kładą nacisk przede wszystkim na promowanie i upowszechnianie idei medycyny transplantacyjnej, jako solidarnej społecznie metody leczenia. Oparto je na formule działań o zasięgu ogólnopolskim i lokalnym. Obejmują one działania edukacyjne, informacyjne oraz promocyjne dotyczące w szczególności idei dawstwa narządów.
Prowadzone będą działania edukacyjne mające na celu podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej funkcjonujących w Polsce rozwiązań systemowych. Jednocześnie niezwykle ważne jest, aby o transplantacji i naszej woli bycia dawcą rozmawiać z najbliższymi. Zasadnicze znaczenie ma także podnoszenie wiedzy społecznej nt. istnienia i funkcjonowania Centralnego Rejestru Sprzeciwów – informuje resort zdrowia.
Red.
