Onkologiczne podsumowanie roku – onkologiczna TOP dziesiątka 2016

Redakcja portalu onkologicznego ZwrotnikRaka.pl ogłosiła listę tegorocznych laureatów Onkologicznej Top Dziesiątki 2016. To już trzecia edycja plebiscytu, w którym wyróżnione zostały najciekawsze projekty, inicjatywy oraz trendy związane z tematyką onkologiczną mijającego r..

Oto finaliści:

1. Nowe leki onkologiczne w refundacji

W 2016 r. do refundacji wprowadzono 10 nowych leków onkologicznych. Na liście substancji dostępnych w ramach programów lekowych i objętych refundacją znalazły się m.in.:

• Brentuximabum vedotinum – program „Leczenie opornych i nawrotowych postaci chłoniaków CD30+ (C 81 Choroba Hodgkina; C 84.5 Inne i nieokreślone chłoniaki T)”;
• Obinutuzumabum – program „Leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej obinutuzumabem (ICD 10: C.91.1)”;
• Olaparibum – program „Leczenie podtrzymujące olaparybem chorych na nawrotowego platynowrażliwego zaawansowanego raka jajnika, raka jajowodu lub pierwotnego raka otrzewnej (ICD-10 C56, C57, C48)”;
• Crizotinibum – program „Leczenie niedrobnokomórkowego raka płuca (ICD-10 C 34)”; – Pertuzumabum – program „Leczenie raka piersi (ICD-10 C 50)”;
• Temsirolimusum – program Leczenie raka nerki (ICD-10 C 64);
• Nivolumabum i Pembrolizumabum – program Leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych (ICD-10 C43).

Warto podkreślić, że Ministerstwo Zdrowia objęło refundacją dwie nowoczesne cząsteczki immunoonkologiczne w leczeniu 1 i 2 linii zaawansowanego czerniaka u dorosłych: niwolumab i pembrolizumab. To długo wyczekiwana i ważna decyzja dla polskich pacjentów, ponieważ obydwie terapie wykazują istotną skuteczność w leczeniu zaawansowanego czerniaka. Lekarze i eksperci wiążą z immunoterapią nowotworów wielkie nadzieje. Rok 2017 będzie obfitował w nowe doniesienia i ciekawe wyniki badań nad cząsteczkami immunokompetentnymi w wielu wskazaniach.

2. Projekt Centrum Naukowo-Przemysłowego

To jedna z najważniejszych tegorocznych inicjatyw w krajowej onkologii. Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie oraz firma Roche Polska tworzą Centrum Naukowo-Przemysłowe – pierwszy w Polsce onkologiczny ośrodek badań klinicznych wczesnych faz (I-II). Takie inwestycje mogą w szczególny sposób przełożyć się na budowę polskiej innowacyjności, zarówno w obszarze technologii i wytwarzania, jak i budowy kapitału społecznego opartego na wiedzy. To również ważna informacja dla Pacjentów z zaawansowaną formą choroby nowotworowej. Udział w badaniach klinicznych stanowi dla nich szansę skorzystania z najnowocześniejszych terapii.

Zdaniem prof. Piotra Rutkowskiego, Pełnomocnika Dyrektora ds. Badań Klinicznych oraz Przewodniczącego Rady Naukowej Centrum Onkologii–Instytut: Utworzenie Centrum Naukowo-Przemysłowego z Oddziałem Badań Klinicznych Wczesnych Faz na terenie Centrum Onkologii-Instytutu w Warszawie jest pionierskim przedsięwzięciem w naszym kraju zwiększającym znaczenie naukowe Polski na arenie międzynarodowej. Centrum Naukowo-Przemysłowe będzie również służyć badaniom nad nowymi terapiami dla licznych polskich pacjentów. Inaugurację działalności Centrum Naukowo-Przemysłowego zaplanowano na połowę 2017 r.

3. „Jeszcze jeden oddech” – Paul Kalanithi

Poruszająca historia cenionego neurochirurga, który sam został pacjentem onkologicznym poruszyła serca Czytelników na całym świecie. Ta mądra i ambitna opowieść o walce ze śmiertelną chorobą i o odchodzeniu w zgodzie z sobą i ze światem ukazała się w polskim przekładzie we wrześniu 2016 r.

Paul Kalanithi był jednym z najzdolniejszych amerykańskich neurochirurgów i ogromnym miłośnikiem poezji. Ukończył studia magisterskie z historii i filozofii na Uniwersytecie Cambridge, a także medycynę w Yale School of Medicine, gdzie został przyjęty do krajowego stowarzyszenia medycznego najlepszych absolwentów. W wieku 36 lat, po blisko 10-letniej pracy w charakterze neurochirurga i pod koniec wyczerpującej rezydentury, w momencie gdy Paulem Kalanithim zaczęły interesować się najważniejsze instytuty badawcze i najbardziej prestiżowe kliniki, młody lekarz usłyszał diagnozę : IV stadium raka płuc. W jednej chwili Paul zmienia się z lekarza ratującego życie w pacjenta, który sam podejmuje walkę z chorobą. I zaczyna pisać. Wytrwale, strona po stronie, niezależnie od trudności, jakie przynosiła postępująca choroba. Paul Kalanithi zmarł w marcu 2015 r., niemal do ostatniej chwili pracując nad tekstem. Ta niedokończona książka doskonale oddaje ulotność naszego życia.

4. Debiut urządzenia Braster

Polki zyskały w 2016 r. nowego sprzymierzeńca w temacie profilaktyki raka piersi. Braster to pierwsze na świecie urządzenie do badania piersi w warunkach domowych z wykorzystaniem termografii kontaktowej. Ten innowacyjny produkt jest owocem wieloletniej pracy polskich naukowców. Sprzęt stanowi uzupełnienie tradycyjnych metod badań obrazowych, takich jak mammografia czy USG i pomaga wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie zaawansowania.

– Wczesna diagnostyka raka piersi jest kluczowa w skutecznym leczeniu tego nowotworu. Postęp medycyny jest ogromny, jednak wciąż stopień zaawansowania choroby jest jednym z najistotniejszych determinantów przeżywalności pacjentek. Za pomocą naszego urządzenia Polki będą mogły regularnie wykonywać badania w domu, a dzięki temu szybciej wykrywać nawet najmniejsze zmiany. Wierzymy, że Braster może realnie wpłynąć na przeżywalność kobiet chorych na raka piersi – tłumaczy twórca urządzenia dr inż. Henryk Jaremek.

Badanie Brasterem jest bezbolesne i nieinwazyjne. Aparat współpracuje z przyjazną aplikacją zainstalowaną na smartfonie lub tablecie, która prowadzi użytkowniczkę przez procedurę. Jeśli oprogramowanie wykryje podczas badania podejrzane zmiany w piersi, to poinformuje o tym kobietę i zleci konsultację lekarską oraz dalszą diagnostykę. W przyszłym roku polska spółka planuje ekspansję ze swoim wynalazkiem również na zagraniczne rynki.

5. Centrum Leczenia Chorób Trzustki w Katowicach

Leczenie Pacjentów zmagających się z rakiem trzustki stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej onkologii. Zgodnie z danymi, które zostały zaprezentowane przez ekspertów ze stowarzyszenia United European Gastroenterology, rak trzustki stanie się w 2017 r. trzecim największym zabójcą wśród nowotworów złośliwych na terenie Unii Europejskiej. Tym bardziej cieszy każdy, choćby niewielki, postęp w leczeniu tego nowotworu. Na początku czerwca br. oficjalnie otwarto Centrum Leczenia Chorób Trzustki w Katowicach. Nowy ośrodek powstał przy Uniwersyteckim Centrum Klinicznym im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Ordynatorem oddziału i jednocześnie szefem Centrum został prof. Paweł Lampe. Koszt kompleksowego remontu, który trwał kilka miesięcy, to blisko 5 mln zł. Nowy oddział został wyposażony w 47 w pełni zautomatyzowanych łóżek. Nowością są systemy przywoływania, monitoringu i łączności oraz systemy znaków na ścianach oddziału, które pozwolą pacjentom zapamiętać daną salę.

– Po wielu latach totalnego zastoju, ruszamy w zupełnie nowym kierunku: walki o życie chorych, którym w innych miejscach wskazano, aby już szykowali się na najgorsze. My chcemy zrobić absolutnie wszystko, aby ratować pacjentów w bardzo trudnych sytuacjach. Dzięki temu ośrodkowi możemy odpowiedzialnie powiedzieć, że to możliwe – podkreślił w rozmowie z Polskim Radio Katowice dyrektor katowickiej placówki dr Dariusz Jorg.

6. Akcja „Wylosuj Anioła”

W gronie tegorocznych finalistów Onkologicznej Top Dziesiątki znalazło się również miejsce dla charytatywnej akcji skierowanej do najmłodszych Pacjentów, którą organizuje fundacja Gdy liczy się czas. Strach, ból, samotność i niepewność – choremu dziecku i jego rodzinie podczas leczenia w szpitalu onkologicznym towarzyszą trudne emocje. Członkowie fundacji postanowili zainicjować akcję pisania kartek dla dzieci „Wylosuj Anioła”, która ma na celu wsparcie oraz wywołanie uśmiechu na twarzach małych pacjentów.

– Jesteśmy grupą rodziców, którzy postanowili „odczarować” smutek i trud leczenia onkologicznego oraz „zaczarować” czas spędzany przez dzieci w szpitalu. Pokazać im, że są ludzie, którzy z drugiej strony okna, myślą o nich, modlą się za nich i piszą do nich kartki. Rotacja dzieci na oddziale onkologicznym jest ogromna, dlatego potrzebujemy stały „zastrzyk” kartek – tłumaczą organizatorzy.

Przedsięwzięcie powstało z inicjatywy rodziców dzieci leczonych na oddziale Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Lublinie. Akcja jest bezterminowa.

7. Innowacyjny zabieg: wymrażanie guzów nowotworowych (krioablacja)

Krioterapia (leczenie zimnem) stosowana w terapii chorób onkologicznych ma długą historię sięgającą r. 1845, kiedy to James Arnott zastosował ją po raz pierwszy w leczeniu nowotworu. Krioablacja polega na zamrożeniu tkanki, a tym samym na spowodowaniu martwicy guza nowotworowego. Podczas zabiegu wkłuwana jest w guz specjalna igła, przez którą przepływa ciekły azot (-196°C). Działanie bardzo niską temperaturą powoduje powstanie w zmienionej chorobowo tkance kryształków lodu, które uszkadzają struktury wewnątrz komórek oraz ich błonę, a tym samym zniszczeniu ulegają całe komórki nowotworowe oraz drobne naczynia krwionośne, które odżywiają guz. Zabieg wykonuje się najczęściej przezskórnie lub też podczas operacji metodą laparoskopową. Cała procedura może odbywać się pod kontrolą tomografii komputerowej lub ultrasonografii, a zasadniczą zaletą jest mała inwazyjność przy wysokiej skuteczności.

Krioablacja stosowana jest w przypadku guzów o wielkości do 3-5 cm oraz u pacjentów, u których istnieją przeciwwskazania do klasycznej operacji chirurgicznej (np. wiek czy współistniejące schorzenia). Pierwszym ośrodkiem w Polsce, które posiada urządzenie do wykonywania krioablacji guzów nowotworowych jest Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku. Przeprowadza się tu obecnie zabiegi krioablacji guzów nerki, wątroby oraz guzów piersi.

8. Interwencyjne Centrum Neuroterapii

W warszawskim Szpitalu Bródnowskim pod koniec lutego 2016 r. otwarto Interwencyjne Centrum Neuroterapii (ICN). Inicjatorem jego utworzenia jest prof. Mirosław Ząbek, kierownik kliniki neurochirurgii. Jest to jeden z najnowocześniejszych ośrodków tego typu w Europie, a jego pierwowzorem była placówka w San Francisco, z którą ICN współpracuje. Cała inwestycja pochłonęła blisko 24 mln zł. W Interwencyjnym Centrum Neuroterapii przeprowadzane są wyjątkowo precyzyjne operacje mózgu, monitorowane w czasie rzeczywistym z użyciem najnowszej generacji rezonansu magnetycznego 3.0 Tesla. Neuronawigacja śródoperacyjna uzyskana dzięki temu urządzeniu pozwala ustalić pole operacji z dokładnością do 1 mm. Stosuje się tu również innowacyjne leczenie pacjentów ze złośliwymi nowotworami mózgu, które polega na domózgowych infuzjach nanocząstek zawierających leki przeciwnowotworowe.

Oprócz guzów mózgu, w ramach ICN leczone będą przede wszystkim choroba Parkinsona oraz inne choroby neurodegeneracyjne ośrodkowego układu nerwowego. Stosowana ma też być terapia genowa z użyciem wektorów wirusowych. To ośrodek na miarę XXI wieku.

9. Fundacja Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej

W mijającym r. organizacje zrzeszające pacjentów onkologicznych, firmy farmaceutyczne czy media zainaugurowały co najmniej kilkanaście kampanii edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa i poświęconych tematyce onkologicznej. Wszystkie te działania są cenne gdyż promują rzetelną wiedzę i profilaktykę przeciwnowotworową.

Naszym zdaniem na szczególne wyróżnienie zasługuje całoroczna praca Fundacji Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, która przygotowała trzy wyraziste kampanie onkologiczne: „Celuj w Raka” (leczenie celowane i diagnostyka molekularna), „Potrzeba trochę szczęścia” (choroby hematoonkologiczne) i „Miasta kontra Czerniak” (profilaktyka raka skóry). Nowoczesne formy tych kampanii oraz atrakcyjne i przystępne wyeksponowanie treści edukacyjnych każą z uznaniem patrzeć na pracę Instytutu.Jesteśmy już ciekawi kolejnych projektów w 2017 r.

10. Kategoria Osobowość – dr Maciej Wieczorek

Skutecznie buduje etos przedsiębiorcy naukowca. Założyciel biotechnologicznego Mabionu i firmy farmaceutycznej Celon Pharma. Dla obu polskich spółek to był udany rok. Pierwsza z nich skutecznie rzuca wyzwanie największym światowym konkurentom i rozwija leki onkologiczne biopodobne do preparatu MabThera/Rituximab. Chodzi o MabionCD20 stosowany w leczeniu chłoniaków i białaczek. Odczują to też Pacjenci, bo leki biopodobne powodują obniżenie kosztu leczenia o około 30–40 proc. Innowacyjne zakłady firmy Mabion to jedne z nielicznych miejsc w Europie, w których można przeprowadzić cały proces tworzenia nowego leku biotechnologicznego – od momentu projektowania pożądanej substancji białkowej, przez rozwój technologii wytwarzania, rozwój metod analitycznych, aż do wyprodukowania leku w średniej skali do badań klinicznych, bądź gotowych produktów na rynek farmaceutyczny.

Natomiast spółka CelonPharma, która pozyskała w tym r. od inwestorów ponad 240 mln zł, skupia się na kilku obszarach badawczych, w tym w onkologii. Firma rozwija m.in. projekt CELONKO, w ramach którego poszukuje kandydatów na nowe leki dla chorych na nowotwory płuc, pęcherza i raka żołądka.

Źródło: zwrotnikraka.pl