Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wprowadziło i stosowało procedury pozyskiwania ocen merytorycznych wniosków konkursowych oraz raportów z realizacji projektów programu STRATEGMED. W ramach przyjętych procedur przestrzegano zasad obiektywizmu i bezstronności m.in. poprzez egzekwowanie deklarowania konfliktu interesów zarówno od ekspertów zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Natomiast NCBiR nie zawsze skutecznie egzekwowało od ekspertów sporządzanie pełnych, obejmujących wszystkie kryteria określone w ustawie o NCBiR, ocen wniosków składanych przez jednostki naukowe oraz inne podmioty zainteresowane udziałem w Programie.
NCBiR monitorowało realizację projektów na podstawie raportów okresowych oraz wniosków o płatność. Jednak stwierdzane przez ekspertów nieprawidłowościwynikające z przedkładanych raportów oraz formułowane przez nich rekomendacje kontroli merytorycznych, uwzględniających m.in. sposób i efekty prowadzonych badań, nie były przez NCBiR adekwatnie wykorzystywane. Zdaniem NIK, pionierski i jednocześnie pilotażowy charakter programu STRATEGMED, czynił z niego przedsięwzięcie podwyższonego ryzyka, wymagające większej aktywności kontrolnej. Tymczasem w ramach 48 kontroli przeniesionych przez NCBiR z roku 2016 na 2017 zaplanowano przeprowadzenie dwóch. W stosunku do projektów dofinansowanych w ramach I konkursu programu STRATEGMED Najwyższa Izba Kontroli uważa to za działanie spóźnione.
Wnioski
W celu usunięcia nieprawidłowości w realizacji programu STRATEGMED oraz zwiększenia jego skuteczności zwłaszcza w zakresie osiągnięcia celu głównego, Najwyższa Izba Kontroli uznaje za niezbędne, aby:
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- zainicjował, we współpracy z Ministrem Zdrowia, modyfikację programu STRATEGMED oraz monitorował jego realizację w ramach uprawnień nadzorczych.
Rada Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
- zmodyfikowała program STRATEGMED w sposób polegający na zapewnieniu spójności celu głównego z celami szczegółowymi oraz określeniu mierników celu głównego programu STRATEGMED.
Dyrektor Naukowego Centrum Badań i Rozwoju
- przeprowadzał systematyczną kontrolę projektów w programie STRATEGMED i dokonywał systematycznej ewaluacji Programu zgodnie z przyjętymi założeniami i w sposób adekwatny do zaistniałych potrzeb i zdiagnozowanych ryzyk;
- zapewnił dokonywanie przez ekspertów oceny wniosków i raportów zgodnie z otrzymanym zleceniem.
Kierownicy podmiotów realizujących projekty STRATEGMED
- prowadzili badania naukowe zgodnie z przyjętymi w umowach założeniami;
- wydatkowali środki z dofinansowania w Programie zgodnie z postanowieniami umowy oraz zasadami kwalifikowalności wydatków.
Źródło: NIK