Ocena medyczna trudno gojącej się rany obejmuje kilka aspektów istotnych dla sposobu leczenia. Jak stwierdzić, czy rana trudno się goi?
Ocenia się takie elementy, jak:
- brzegi rany: jeśli są płaskie i blade świadczy to o niedokrwieniu tkanek, wypukłe mogą świadczyć o aktywnym stanie zapalnym rany, czarne o martwicy i niedokrwieniu,
- dno rany: blade i niekrwawiące świadczy o niedokrwieniu, pokryte włóknikiem z wydzieliną o zakażeniu bakteryjnym, jeśli w dnie rany widać powięź lub kość małe jest prawdopodobieństwo zagojenia bez pokrycia rany płatem tkankowym, gdy widać różową ziarninę świadczy to o gojeniu rany i każe rozważyć przeszczep skóry,
- tkanki wokół rany: czy jest obecny obrzęk, bolesność i zaczerwienienie, co świadczyłoby o stanie zapalnym.
Do najczęściej spotykanych ran trudno gojących się należą:
- odleżyny,
- owrzodzenia,
- rany powstałe w zespole stopy cukrzycowej,
- rany powstałe w zespole stopy miażdżycowej.
Mają one różną charakterystykę i leczenie. To co je łączy, to przede wszystkim długi czas gojenia, duże koszty oraz to, że często znacznie upośledzają jakość życia pacjenta.
Jakie badania zalecane są przy dokonywaniu diagnozy? W przypadku istnienia trudno gojącej się rany istnieje kilka czynników, które warto zweryfikować i kilka badań wartych przeprowadzenia, aby dowiedzieć się, co może być przyczyną powstania rany lub jej przedłużonego gojenia się.
Schorzenia, które utrudniają gojenie się ran to:
- niedokrwistość,
- miażdżyca,
- niewydolność nerek,
- hipoalbuminemia (w przypadkach niedożywienia i wyniszczenia organizmu),
- cukrzyca.
Choroby te w znacznym stopniu utrudniają gojenie się nawet najmniejszej rany, a mogą być w łatwy sposób wykryte poprzez badanie krwi. W przypadku owrzodzeń na podudziu należy wykonać badanie USG Doppler żył kończyn dolnych, a niekiedy badanie dopplerowskie tętnic, aby wykluczyć niedokrwienny charakter owrzodzenia.
Leczenie ran, które trudno się goją jest długie i wy-maga systematyczności. Niezbędna jest właściwa pielęgnacja rany, nie- dopuszczanie do rozwoju zakażenia i odpowiednie wykonanie opatrunku. Opatrunki i pielęgnacja rany różnią się w zależności od jej etiologii. Istnieją różne sposoby wspomagania procesu gojenia się ran:
- przemywanie (irygacja) rany np. solą fizjologiczną czy wodą utlenioną pozwala na usunięcie masy bakteryjnej,
- dezynfekcja krótkotrwale ogranicza namnażanie się bakterii, ranę należy dezynfekować ostrożnie, gdyż środki do dezynfekcji mogą uszkadzać tworzącą się podczas gojenia ziarninę,
- stosowanie miejscowo działających antybiotyków, które przynoszą korzyść,
- usuwanie martwych tkanek – chirurgiczne czy irygacją pod dużym ciśnieniem,
- stosowanie dobrego opatrunku na trudno gojącą się ranę, który powinien wchłaniać wysięk, przylegać do całej powierzchni rany, utrzymywać odpowiednią wilgotność.
Oprac. ŁG
