Wirusowe zapalenie wątroby jest coraz większym problemem epidemiologicznym w zakresie chorób zakaźnych. W Polsce liczbę osób przewlekle zakażonych WZW B szacuje się na 350 tys., zaś WZW C – na 200 tys.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) przenosi przez krew wirus HCV (hepatitis C virus). Każdy zabieg i sytuacja, podczas których dochodzi do naruszenia ciągłości skóry lub błon śluzowych, stanowi ryzyko zakażenia, jeśli jednocześnie dojdzie do kontaktu z krwią osoby zakażonej.
Zakazić można się np.:
- robiąc tatuaż,
- zacinając się podczas strzyżenia,
- podczas wstrzykiwania narkotyku lub innej substancji, jeśli sprzęt nie jest jednorazowego użytku lub nie został wysterylizowany po poprzednim użyciu,
- źródłem zakażenia są niejałowe narzędzia medyczne, a także szczoteczka do zębów, żyletka do golenia,
- do zakażania może dojść przy przeszczepie narządów, hemodializie.
Tylko u 35% chorych występuje żółtaczka z poprzedzającymi ją objawami grypopodobnymi. Wirus jest natomiast bardzo podstępny i niebezpieczny. W połowie przypadków po ostrym zakażeniu występuje postać przewlekła wirusowego zapalenia wątroby typu C.
Przewlekłe zapalenie wątroby typu C jest chorobą, która postępuje powoli. W ciągu 20–25 lat trwania prowadzi do marskości wątroby u 5–20% chorych. Samoistna eliminacja wirusa u chorych zakażonych przewlekle jest niezwykle rzadka – tylko ok. 0,02% przypadków rocznie.
Jak ograniczyć liczbę zakażeń?
Profilaktyka WZW B polega na stosowaniu szczepienia ochronnego, które jest wyjątkowo skuteczne. W Polsce takie szczepienia dostępne są dla każdego dziecka już w pierwszej dobie po urodzeniu.
Nie powstały natomiast jeszcze szczepienia przeciw WZW C, dlatego ważne jest zapobieganie nowym zakażeniom HCV oraz szybka identyfikacja i leczenie osób przewlekle zakażonych.
Najważniejsze kierunki działań mające na celu ograniczenie liczby zakażonych HCV w Polsce to:
- zwiększenie dostępności diagnostyki,
- dotarcie do osób nieświadomych zakażenia,
- poprawa dostępności leczenia już wykrytych zakażeń.
Program lekowy dla chorych na zapalenie wątroby
W Polsce działa m.in. program lekowy dla chorych na zapalenie wątroby typu C – Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C terapią bezinterferonową. Dzięki niemu dostępne i objęte refundacją są najnowsze leki o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym o bardzo wysokiej skuteczności leczenia, w tym leki stosowane w terapii bezinterferonowej.
Pacjenci z wirusowym zapaleniem wątroby mogą być również leczeni w ramach programów lekowych:
- przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B
- przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C
- wirusowego zapalenia wątroby typu B u świadczeniobiorców po przeszczepach lub u świadczeniobiorców z chłoniakami, leczonych rytuksymabem
Projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV”
Ministerstwo Zdrowia współfinansowało zakończony w lutym 2017 r. projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV”. Jego wdrożenie było ogromnym krokiem w stronę stworzenia podstaw do opracowania krajowej strategii zwalczania WZW C. Działania, które przewidywał projekt to:
- analiza sytuacji epidemiologicznej,
- ocena ryzyka zakażeń w placówkach medycznych i sektorze usług o zwiększonym ryzyku transmisji zakażeń krwiopochodnych,
- przygotowanie założeń rutynowych badań diagnostycznych, zwłaszcza wśród użytkowników substancji psychoaktywnych,
- opracowanie i przeprowadzenie programu edukacyjnego w zakresie społecznego uświadomienia problemu zakażeń HCV,
- opracowanie i wdrożenie zasad zapobiegania tym zakażeniom, ze szczególnym uwzględnieniem pracowników ochrony zdrowia.
