Dieta bezglutenowa stosowana przez zdrowe osoby może być ryzykowna m.in. dla serca. Glutenu nie powinny spożywać osoby cierpiące na celiakię, z alergią na to białko oraz z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten.
Gluten to białko roślinne występujące w ziarnach takich zbóż, jak pszenica, żyto i jęczmień. U niektórych osób wywołuje celiakię, czyli chorobę trzewną, prowadzącą do zmian zwyrodnieniowych w jelicie cienkim. Dieta bezglutenowa musi być stosowana przez osoby chore na celiakię przez całe życie z powodu przykrych konsekwencji: biegunek, chudnięcia, wzdęć, niedokrwistości, bólów głowy i stawów.
Diety bezglutenowe
Choć problem ten dotyczy niewielkiego odsetka populacji (ok. 1 proc.), to dieta bezglutenowa stała się ostatnio bardzo popularna na całym świecie, w tym także i w Polsce. Naukowcy ostrzegają jednak, że ta moda może być niebezpieczna dla zdrowia.
Z badań analizujących wpływ długotrwałej konsumpcji glutenu na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca (prowadzącej m.in. do zawału) wynika, że dieta bogata w gluten, w powiązaniu ze spożywaniem pełnoziarnistych produktów zbożowych, zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby u osób dorosłych wolnych od celiakii.
„Długotrwała konsumpcja glutenu nie zwiększa ryzyka rozwoju niedokrwiennej choroby serca. Z kolei unikanie glutenu może skutkować spadkiem konsumpcji korzystnych dla zdrowia produktów pełnoziarnistych, co może negatywnie wpłynąć na ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Promowanie diet bezglutenowych wśród osób, które nie chorują na celiakię nie powinno być zatem rekomendowane” – czytamy w raporcie z badań.
Eksperci Instytutu Żywności i Żywienia podkreślają, że zdrowym ludziom gluten nie szkodzi, podobnie jak dobrze zbilansowana dieta bezglutenowa. Problem w tym, że dietę bezglutenową, podobnie jak każdą inną dietę eliminacyjną, trudno jest bez pomocy profesjonalnego dietetyka ułożyć tak, aby zawierała wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiedniej ilości.
Nie tylko serce
Instytut Żywności i Żywienia ostrzega, że nieprawidłowe stosowanie diety bezglutenowej poprzez wykluczanie z menu większości popularnych produktów zbożowych niesie ze sobą wiele zagrożeń, wśród których największym jest ryzyko niedoboru składników odżywczych. Produkty ze zbóż glutenowych, zwłaszcza pełnoziarniste, są ważnym źródłem błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, żelaza, cynku i selenu.
Rezygnacja z glutenu wiąże się często z wyższym spożyciem tłuszczów nasyconych, cukru i soli, a więc tych składników, których nadmiar w diecie jest czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia, miażdżycy, otyłości i innych chorób przewlekłych. Wyższe spożycie niepożądanych składników wynika ze stosowania wysoko przetworzonych produktów bezglutenowych, zawartych choćby w paczkowanym pieczywie oznaczonym przekreślonym kłosem.
Pojawiają się też doniesienie na ten temat zwiększonej ekspozycji osób stosujących dietę bezglutenową na metale ciężkie: rtęć i arsen. Wszystkiemu winny jest naturalnie bezglutenowy ryż, który często jest zamiennikiem zbóż pszenicy, jęczmienia i żyta, zawierających gluten. Z racji swojej fizjologii i sposobu uprawy, ryż jest rośliną, która silniej absorbuje metale ciężkie z gleby. Najwięcej arsenu znajduje się w łupinach i otrębach ryżu, które stanowią składnik np. popularnych wafli i krackersów z tego zboża.
Żywość, która zawsze zawiera gluten:
- pszenica,
- pszenżyto,
- żyto,
- pszenica orkisz,
- pszenica samopsza,
- kamut – pszenica khorasan,
- jęczmień,
- inne: mąka z pszenicy durum, kasza manna, mąka graham, semolina.
Produkty, które zwykle zawierają gluten, chyba że zaznaczono, iż są bezglutenowe:
- chleb,
- makaron,
- piwo,
- ciastka, ciastka, torty,
- krakersy, herbatniki, paluszki,
- sosy, dressingi, sos sojowy, sosy z torebek.
Produkty, które można jeść bez obaw na diecie G-free:
- mięso: kurczak, indyk, wołowina, wieprzowina, jagnięcina,
- ryby i owoce morza: łosoś, dorsz, krewetki,
- jajka,
- nabiał: mleko, sery, jogurty,
- warzywa,
- owoce,
- rośliny strączkowe: soczewica, fasola, orzeszki ziemne,
- orzechy: migdały, orzechy włoskie, makadamia,
- rośliny bulwiaste: ziemniaki, słodkie ziemniaki,
- zdrowe tłuszcze: oliwa z oliwek, olej z awokado, masło, olej kokosowy,
- zioła, przyprawy i dodatki: sól, czosnek, papryka, ocet, musztarda,
- zboża bezglutenowe: quinoa, ryż, siemię lniane, sorgo, tapioka, gryka, amarantus, maranta trzcinowa, owsianka (jeśli zaznaczono, że bezglutenowa).
- inne: gorzka czekolada.
Red. (źródło: zdrowie.pap.pl)
