Dieta wegańska ogranicza spożycie wszystkich produktów odzwierzęcych: mięsa, ryb, owoców morza, jaj, produktów mlecznych, miodu. Może dopuszczać spożycie mleka i produktów mlecznych (laktowegetariańska), jajek (owowegetariańska) lub łączyć obie poprzednie (laktoowowegetariańska).
Dieta wegańska może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, ale tylko przy odpowiednio skomponowanym menu. Pozytywne efekty wynikają z lepszych nawykom żywieniowym. Zakładają one większe spożycie błonnika, folianów, witaminy C, przy niższej wartości energetycznej jadłospisu i ograniczonej podaży cholesterolu pokarmowego, kwasów tłuszczowych nasyconych czy o konfiguracji trans.
Niestety dieta może też doprowadzić do niedoboru witaminy B12, żelaza, wapnia i cynku. Ważne jest więc prawidłowe zbilansowanie diety poprzez jedzenie różnorodnych produktów. Jeśli jest to konieczne, stosowanie także suplementacji.
Dzieci z menu wege
Również dzieci mogłyby jeść (laktoowo) wegetariańskie posiłki. Warto jednak pilnować regularnych kontroli stanu odżywienia i stopnia rozwoju. Istotna jest też pomoc dietetyka. Dieta wegańska może powodować u dzieci wolniejsze tempo wrastania. Ich masa ciała mieści się w dolnej granicy normy. Z wiekiem dorównują rówieśnikom lub są nawet wyższe, ale nadal szczuplejsze.
Nie stwierdzono różnić w zakresie gęstości kości i ryzyka złamań między dziećmi na diecie wegetariańskiej i standardowej. Niemniej wskazuje się, że gęstość kości zależy również od wieku i beztłuszczowej masy ciała, a częstość złamań od spożycia wapnia. W większości przypadków stężenie żelaza i hemoglobiny we krwi mieści się w zakresie norm. Stężenie ferrytyny może być natomiast obniżone. To jeden z pierwszych czynników wskazujących na niedokrwistość.
Prawidłowa dieta wegańska
W prawidłowo skomponowanej diecie wegetariańskiej należy zwracać uwagę na odpowiednią podaż:
- białka,
- żelaza,
- cynku,
- jodu,
- witamin D i B12,
- nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3,
- wapnia – przy diecie wegańskiej.
Uważa się, że wegetarianie powinni spożywać więcej białka, niż zalecają normy dla populacji ogólnej. W zależności od rodzaju diety może pochodzić z jaj, mleka i produktów mlecznych, roślin strączkowych, orzechów i nasion oraz zbóż. Aby białko ze źródeł roślinnych zostało lepiej wykorzystane, należy łączyć różne grupy produktów, np. strączki z produktami zbożowymi (kasza, ryż, makaron, płatki, pełnoziarniste pieczywo).
Roślinnymi źródłami żelaza są nasiona i pestki, produkty zbożowe, warzywa strączkowe, natka pietruszki i morele suszone. Dla lepszego wchłania należy je spożywać w towarzystwie folianów, witaminy C, a także kwasów organicznych (różne warzywa, owoce) i karotenoidów (marchew, bataty, dynia, natka pietruszki, jarmuż, szpinak, papryka, morele). Przyswajalność żelaza z warzyw strączkowych i zbóż zwiększa również mielenie, moczenie i kiełkowanie oraz używanie zakwasu w produkcji chleba.
Wegańskimi źródłami wapnia są soja i jej przetwory, orzechy i nasiona oraz woda mineralna bogata w wapń. Wchłanianie polepsza odpowiednia podaż witaminy D.
Dobrze zaplanowana dieta wegetariańska stosowana u dzieci nie musi wymagać suplementacji witaminy B12, o ile spożywane są nabiał (jaja, mleko, ser, twaróg, jogurt, kefir, maślanka) czy produkty wzbogacane (np. płatki, kaszki). Niedobór witaminy B12 może prowadzić do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej i zwiększenia stężenia homocysteiny we krwi. Jeśli nie uda się zapewnić jej podaży z diety należy sięgnąć po preparaty z hydroksykobalaminą. Dla lepszego przyswajania witaminy można stosować krople, a tabletki rzuć lub rozpuszczać pod językiem.
Suplementacja witaminy D powinna być stosowana według zaleceń opracowanych dla ogólnej populacji.
Red. (źródło: ncez.pl)
