Niedobór hemoglobiny. Niedokrwistość wrodzona albo nabyta

Niedokrwistość ma źródło w niewystarczającej ilości odpowiednich składników odżywczych w organizmie. Może się to wiązać z ich brakiem lub małą ilością w diecie. Powodem jest również zmniejszone ich przyswajanie lub zwiększone wydalanie z organizmu, których przyczyną są nabyte, często rozwijające się w związku z predyspozycjami genetycznymi zaburzenia.

Niedokrwistość albo anemia to stan, który ujawnia się, gdy w krwi brakuje zdrowych krwinek czerwonych lub hemoglobiny. Hemoglobina jest głównym składnikiem czerwonych krwinek (erytrocytów) i wiąże tlen. Wskutek zmniejszonej dostawy tlenu do tkanek organizm słabnie. Większość przypadków anemii wiąże się z niedoborami żelaza i witaminy B12 oraz kwasu foliowego.

Przyczyny niedoborów

Niedobór żelaza wynikać może m.in. z:

• niewystarczającej podaży tego pierwiastka w diecie (np. wegetariańskiej),
• zaburzeń jego wchłaniania (np. w schorzeniach przewodu pokarmowego),
• utraty czerwonych krwinek w wyniku krwawienia i wzrostu ich zapotrzebowania (np. w ciąży).

Niedobory witamin często nękają ludzi starszych (gorsze wchłanianie witaminy B12) oraz osoby nadużywające alkoholu (niedobory kwasu foliowego). Mocno przetworzona dieta również jest uboższa w te składniki. Ich braki mogą dawać objawy zaburzeń pokarmowych (biegunka, utrata apetytu).

Jak rozpoznajemy anemię?

Wnioskować o niej może lekarz na podstawie obniżonej liczby krwinek czerwonych i stężenia hemoglobiny oraz odbiegających od normy wartości tzw. parametrów czerwonokrwinkowych: MCH, MCHC, MCV. Wszystkie te wartości zawarte są w wyniku oznaczenia morfologii krwi. Dodatkowo sprawdzić można stężenie w surowicy żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego.

Badania często pozwalają wykryć niedobory jeszcze zanim się w pełni ujawnią. Informacją ostrzegającą o braku żelaza jest obniżone stężenie ferrytyny, a o niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego – podwyższony poziom homocysteiny.

Badania rozszerzone

W zestawie podstawowym znajdują się badania:

• ogólne krwi i moczu,
• lipidogram,
• poziomu cukru,
• magnezu,
• wątroby i dróg żółciowych,
• hormonów,
• nietolerancji pokarmowej.

Każdy może je wykonać pod kątem planowanych zmian w diecie lub na zasadzie ogólnej kontroli organizmu.

W zestawie rozszerzonym bada się poziom:

• witaminy D3, zwanej hormonem życia,
• homocysteiny, która jest jednym z najdokładniejszych wskaźników stanu zdrowia,
• hemoglobiny glikowanej (pod kątem cukrzycy),
• elektrolitów, żelaza, wapnia i kwasu foliowego.

Profilaktyka i leczenie

Stwierdzone niedobory można wyrównać pod kontrolą lekarską odpowiednią dietą lub suplementacją. Lekarz może zalecić potrawy bogate w żelazo. Dobrym źródłem żelaza w diecie są: czerwone mięso, fasola, żółtka jaj, produkty pełnoziarniste, orzechy i owoce morza.

Sposób leczenia zależy przede wszystkim od przyczyny zmniejszonej ilości czerwonych krwinek. Należy przede wszystkim zapobiegać utracie żelaza i pilnować, by nie doszło do poważnych powikłań. Niektóre typy anemii mogą wymagać nawet wielokrotnego przetaczania krwi i innych inwazyjnych zabiegów.

Red.