Rosnące potrzeby społeczeństw dot. zarządzania chorobami nowotworowymi są tematem dyskusji wielu organizacji i rządów. Także w Polsce pojawiają się idee stworzenia narodowego programu onkologicznego, który nada walce z rakiem priorytet oraz wskaże kierunki i narzędzia, które pozwolą na wprowadzenie efektywnej polityki antynowotworowej.
Asumpt do stworzenia skutecznej strategii opieki onkologicznej w Polsce prezentuje Polska Grupa Sterująca All.Can w swoim raporcie „All.Can: Poprawa efektywności i stabilności opieki onkologicznej. Rekomendacje dla Polski”. Dokument zawiera rozwiązania mające na celu wsparcie stabilności i efektywności systemu leczenia onkologicznego.
Koszty w leczeniu onkologicznym
We współpracy z All.Can, Dolnośląskie Centrum Onkologii wraz ze Szkołą Główną Handlową
i Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu pracuje nad projektem dot. kosztów w leczeniu onkologicznym. Celem projektu było przeprowadzenie pierwszej w Polsce całościowej analizy kosztów leczenia chorób nowotworowych na przykładzie województwa dolnośląskiego. Analiza uwzględnia koszty pośrednie oraz bezpośrednie, a także koszty społeczne ponoszone przez pacjentów i ich bliskich. Wyniki projektu pozwalają na wskazanie obszarów, które dają możliwość racjonalnego zaplanowania wydatków na opiekę onkologiczną.
– Wyniki uzyskane po pierwszym etapie projektu wskazują, iż finansowanie onkologii jest zbyt niskie, większość świadczeń onkologicznych jest niedoszacowana, co powoduje milionowe straty pełnoprofilowych szpitali onkologicznych; środki przeznaczone obecnie na świadczenia onkologiczne są rozproszone; brakuje centralnego nadzoru nad efektywnością wykorzystania obecnych środków. To wszystko z kolei powoduje wzrost kosztów pośrednich – podkreśla Paweł Zawadzki z DCO, koordynator projektu.
Należy dodać, iż wg danych raportu OHE za 2015 rok, koszty bezpośrednie w onkologii – związane z podstawową opieką medyczną, opieką ambulatoryjną i stacjonarną, opieką doraźną, opieką długoterminową oraz kosztem leków – stanowią jedynie 36% całościowych kosztów ekonomicznych.
Największy udział w łącznych kosztach nowotworów – 43 proc. – stanowią koszty związane z utraconą produktywnością, czyli utratą pracy zarobkowej pacjentów ze względu na ich stan (chorobę lub śmierć). Opieka nieformalna stanowi 14 proc. kosztów (koszty pracy opiekunów świadczących wsparcie dla pacjentów onkologicznych), a 7 proc. kosztów związane jest z utratą pracy nieodpłatnej (np. wolontariatu).
Polska Sieć Onkologiczna
Propozycja optymalizacji wydatków na onkologię opiera się na koncepcji stworzenia Polskiej Sieci Onkologicznej, czyli wprowadzenia systemu referencyjności oddziałów onkologicznych Ministerstwo Zdrowia podjęło w ostatnich latach wiele działań w celu poprawy efektywności opieki onkologicznej w Polsce. Jednakże, utworzenie Krajowej Sieci Onkologicznej może usprawnić organizację i skuteczność leczenia nowotworów oraz wyrównywać szanse pacjentów na optymalną opiekę – podkreślił dr Adam Maciejczyk.
Jakość opieki
Do kluczowych rozwiązań w ramach poprawy efektywności należy zaliczyć wprowadzenie mechanizmów promocji jakości w lecznictwie i opiece nad pacjentami. To wymaga określenia przez Ministerstwo Zdrowia wskaźników jakości, metodologii oceny oraz efektywnego mierzenia rezultatów leczenia. Za postulatem promowania jakości w opiece zdrowotnej kryje się także konieczność jej promocji poprzez wyższe finansowanie działań placówek, które świadczą usługi o najwyższej jakości.
Dostęp do innowacyjnych technologii medycznych
Pomimo, iż wszystkim obywatelom Unii Europejskiej przysługuje prawo do optymalnego
i niezwłocznego dostępu do stosownej opieki specjalistycznej opartej na badaniach i innowacji, praktyka pokazuje, że w Polsce dostęp pacjentów do innowacyjnych metod leczenia w porównaniu do pozostałych krajów Unii Europejskiej jest bardzo ograniczony. Rekomendacją na systemowe rozwiązanie problemu jest:
- skrócenie czasu od rejestracji do refundacji mogłoby być wykorzystanie przy ocenie technologii medycznych analizy klinicznej Europejskiej Agencji Leków (EMA), ograniczając tym samym ocenę krajową do analizy ekonomicznej oraz wpływu na budżet płatnika,
- wprowadzenie algorytmów oceny wartości dodanej nowych leków, które uwzględniałaby zarówno aspekty dotyczące skuteczności oraz bezpieczeństwa, jak i jakości dowodów naukowych oraz efektywności kosztowej, na wzór na narzędzia zaproponowanego przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej oraz Polskiego Towarzystwa Onkologicznego,
- podniesienie udziału faktycznych wydatków na refundację leków do 17% budżetu świadczeń medycznych.
Zwiększenia nakładów
W większości krajów Unii Europejskiej opieka zdrowotna stanowi drugi lub trzeci co do wielkości obszar wydatków rządowych. W Polsce natomiast opieka zdrowotna jest czwartym co do wielkości obszarem wydatków rządowych – po opiece społecznej, edukacji i usługach administracji ogólnej.
– W dłuższej perspektywie osiągnięcie wskaźników efektywności będzie jednak wymagało zwiększenia nakładów oraz zapewnienia odpowiednich zasobów kadrowych. W Polsce wydatki publiczne na służbę zdrowia mieszczą się w przedziale 4,6–4,8 proc. krajowego PKB, podczas gdy średnia dla państw OECD sięga 6,7 proc. Zasadny jest więc postulat wzrostu wydatków na służbę zdrowia do 6,8 proc. PKB do 2021 r oraz urealnienia kosztów leczenia i dofinansowania procedur – podsumowuje Szymon Chrostowski, członek Grupy Sterującej All.Can, Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych.
All.Can
All.Can to międzynarodowa inicjatywa, której celem jest identyfikowanie marnotrawienia środków finansowych w opiece onkologicznej oraz wypracowywanie rozwiązań mających na celu zwiększenie efektywności oraz stabilności opieki onkologicznej. Powstała w 2016 r., której celem jest zwrócenie uwagi opinii publicznej oraz decydentów politycznych na konieczność poprawy efektywności i stabilności opieki onkologicznej oraz sytuacji pacjentów poprzez efektywne wykorzystanie dostępnych środków finansowych.
Inicjatywę All.Can tworzą czołowi przedstawiciele organizacji pacjenckich, decydenci polityczni, pracownicy służby zdrowia, nauki oraz przemysłu. Wszystkie publikacje powstałe w ramach inicjatywy odzwierciedlają konsensus członków grupy All.Can, którzy posiadają pełną kontrolę redakcyjną. Inicjatywa w Polsce powstała dzięki wsparciu finansowemu firm Bristol-Myers Squibb (sponsor główny) oraz Amgen, MSD, Novartis, Pfizer i Roche.
Red.
